ความสัมพันธ์ระหว่างต้นฉบับตัวเขียนของวรรณกรรมเรื่องอัฏฐเกสธาตุ

บทคัดย่อ

วรรณกรรมเรื่องอัฏฐเกสธาตุ มีฉบับคัดลอกตกทอดมาหลายฉบับ เป็นหลายภาษาและหลายอักษร ว่าด้วยเรื่องราวการประดิษฐานพระเกสธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจำนวน 8 เส้น ต้นฉบับตัวเขียนเหล่านี้ยังไม่เคยมีการศึกษาในแง่มุมใดๆ มาก่อน บทความวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์คือศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างต้นฉบับตัวเขียนแต่ละต้นฉบับเพื่อสืบหาสาขาการคัดลอก โดยผู้วิจัยจะมุ่งศึกษาเฉพาะต้นฉบับภาษาบาลี อักษรขอม เท่าที่พบในปัจจุบัน ซึ่งมีจำนวน 12 ฉบับ ด้วยการนำตัวบทแต่ละฉบับ มาเปรียบเทียบกันทีละคำ เพื่อตรวจสอบหาความเหมือน ความต่าง ที่สามารถใช้บอกความเชื่อมโยงกันของต้นฉบับ และแสดงความสัมพันธ์ระหว่างต้นฉบับเป็นแผนภูมิ

ผลการศึกษาพบว่า จากหลักฐานตัวบทเท่าที่พบในปัจจุบัน ต้นฉบับตัวเขียนเรื่อง อัฏฐเกสธาตุ มีความสัมพันธ์ระหว่างต้นฉบับที่อาจเป็นไปได้ 2 รูปแบบ ได้แก่ รูปแบบที่ 1 ความสัมพันธ์ระหว่างฉบับแยกเป็น 2 สาขาหลัก ขนานกันไป และภายในสาขาหลักสามารถแบ่งสายความสัมพันธ์เป็นสาขาย่อยได้หลายสาย รูปแบบที่ 2 มี 1 สาขาหลัก และมีสายการคัดลอกที่สืบทอดต่อกันไปเป็นลำดับ