คณะสงฆ์เป็นองค์กรมีชีวิตตามทัศนะเชิงพุทธ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ (๑) ศึกษาความหมายของชีวิต องค์กร และองค์กรมีชีวิต (๒) ศึกษาความเป็น องค์กรมีชีวิตของคณะสงฆ์ตามทัศนะเชิงพุทธ โดยศึกษาจากพระไตรปิฎก ผลการศึกษาพบว่า องค์กรปัจจุบันถูกมองว่า เป็นระบบที่มีการขยายตัวสลับซับซ้อนมากขึ้น ความเป็นนิติบุคคลทำให้องค์กรมีฐานะ สัตภาวะ นักวิชาการแนววิทยาศาสตร์ใหม่เริ่มเสนอมุมมองว่าองค์กรมีชีวิต เพื่อให้องค์กรสามารถอยู่ยืนยาว มีสุขภาวะ พระพุทธศาสนากล่าวว่าชีวิตประกอบด้วยขันธ์ ๕ นอกจากนี้ยังบอกว่ามีชีวิตที่ประกอบด้วยขันธ์ ๔ ด้วย อันเป็นระบบการรู้ ที่แม้จะไม่มีรูปขันธ์ แต่การรับรู้และการแสดงออกปรากฏออกมาได้ เมื่อขันธ์ทั้งสี่นี้ได้เข้าอาศัยใน ตัวรูปที่เหมาะสม และสมบัติที่สำคัญของชีวิต คือ การก่อกรรม คณะสงฆ์ที่พระพุทธเจ้าจัดตั้งขึ้นเป็นองค์กร เป็นประดิษฐกรรมสังคมใหม่ที่พระพุทธเจ้าทรงสร้างขึ้น คณะสงฆ์ สามารถดำรงอยู่ทำกิจกรรมต่อเนื่องยาวนานกว่า ๒,๖๐๐ ปี พร้อมกับเติบโตแตกขยายนิกาย โดยองค์กรสงฆ์ยังคงรักษา เป้าหมายคณะสงฆ์ดั้งเดิมไว้อย่างต่อเนื่อง เหล่านี้เกิดขึ้นด้วยการรู้ขององค์กร และเจตจำนงในการกระทำขององค์กร คณะสงฆ์จึงเป็นองค์กรมีชีวิตตามความหมายชีวิตตามนัยของพระพุทธศาสนา ลักษณะสำคัญของชีวิตคือการมี เป้าหมายว่าอยู่ทำไม และอยู่อย่างไร ในงานวิจัยนี้ได้แสดงให้เห็นว่า องค์กรมีชีวิตเช่นคณะสงฆ์ มีชีวิตอยู่ยืนยาวด้วย การมีเป้าหมายที่ทรงคุณค่า