กระบวนการจัดการโครงการของบัณฑิตอาสา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เพื่อส่งเสริมความหลากหลายทางวัฒนธรรมในพื้นที่ชายแดนใต้

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการจัดการโครงการอาสาของบัณฑิตอาสา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ในการส่งเสริมความหลากหลายในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ โดยใช้แนวคิดการบริหารจัดการโครงการ (Project Management Theory หรือ PMBOK) ที่ถูกคิดค้นขึ้นโดย Project Management Institute (PMI) และมิติการศึกษาพหุวัฒนธรรมของ Jame A. Banks โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากเอกสารและภาคสนาม โดยการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลจำนวน 6 คน เป็นบัณทิตอาสาที่ปฏิบัติงานระหว่างปี 2560-2567 เมื่อได้ข้อมูลแล้วจึงนำมาตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า และนำมาวิเคราะห์เป็นเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) บัณฑิตอาสาเริ่มต้นด้วยการเข้าพื้นที่เพื่อปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ และศึกษาข้อมูลในชุมชนที่ทำงาน 2) นำข้อมูลที่ได้มาออกแบบวางแผนปฏิบัติงาน โดยอิงบริบทชุมชนจากการสำรวจในขั้นตอนการเริ่มต้นโครงการ 3) ลงมือกระทำโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม (Participatory Approach)  ผ่านกิจกรรมอาสา ในการส่งเสริมความหลากหลายทางวัฒนธรรมในพื้นที่ 4) ติดตามและประเมินผล โดยใช้วิธีที่หลากหลาย เช่น จัดเวทีสะท้อนความคิด ตอบแบบสอบถาม จากผลการศึกษาข้างต้นสามารถสรุปได้ว่า บัณฑิตอาสาไม่ได้ทำหน้าที่เพียงผู้จัดการโครงการเชิงเทคนิคเท่านั้น แต่ยังเป็น “ผู้สร้างความเข้าใจระหว่างวัฒนธรรม” (Intercultural facilitators) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมสันติภาพ ความเข้าใจ และการอยู่ร่วมกันอย่างสร้างสรรค์ในพื้นที่ที่มีความหลากหลาย และ 5) ปิดโครงการ โดยสรุปผลดำเนินงานพร้อมข้อเสนอแนะ สะท้อนให้เห็นแนวทางการพัฒนาทุนมนุษย์ในมหาวิทยาลัยที่ตอบสนองต่อความท้าทายของสังคมร่วมสมัยตามมิติการศึกษาพหุวัฒนธรรม เพื่อต่อยอดเป็นแผนงานให้ศูนย์อาสาสมัครมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และบัณฑิตอาสารุ่นต่อไป