รูปแบบและกระบวนการสร้างจิตสาธารณะเพื่อการจัดการท่องเที่ยวของ แหล่งท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนาอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง “รูปแบบและกระบวนการสร้างจิตสาธารณะเพื่อการจัดการท่องเที่ยวของแหล่ง
ท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนาอย่างยั่งยืน” มีวัตถุประสงค์การศึกษา 3 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษา
รูปแบบและกระบวนการ จัดการท่องเที่ยวเชิงพุทธเพื่อเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะของนักท่องเที่ยว
ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2) เพื่อศึกษาองค์ประกอบและกระบวนการพัฒนาจิตสำานึกสาธารณะผ่าน
กิจกรรมท่องเที่ยวทางพุทธศาสนาและวัฒนธรรม และ 3) เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนากิจกรรมการ
จัดการท่องเที่ยวเชิงพุทธ ในการเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะของนักท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน โดยเป็นการ
วิจัยเชิงผสมผสาน กล่าวคือ ศึกษาทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ สำาหรับการศึกษาเชิงปริมาณเป็นการ
เก็บแบบสำารวจจากพระสังฆาธิการ และพระสงฆ์ที่รับผิดชอบการจัดการท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนา
และวัฒนธรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อศึกษาองค์ประกอบและกระบวนการพัฒนาจิตสำานึก
สาธารณะจำานวน 400 รูป ขณะที่การศึกษาเชิงคุณภาพมุ่งเน้นการสัมภาษณ์จากพระสังฆาธิการ พระ
สงฆ์นักวิชาการ วัฒนธรรมจังหวัด ตลอดจนตัวแทนจากกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาที่ปฏิบัติหน้าที่
ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำานวน 30 รูป/คน เพื่อศึกษารูปแบบและกระบวนการจัดการท่องเที่ยว
เชิงพุทธ ตลอดจนแนวทางการพัฒนากิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงพุทธในการเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะ
ของนักท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
ผลการศึกษาพบว่า ประการที่ 1 รูปแบบและกระบวนการจัดการท่องเที่ยวเชิงพุทธเพื่อเสริม
สร้างจิตสำานึกสาธารณะของนักท่องเที่ยวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมี 3 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบและ
กระบวนการจัดการท่องเที่ยวเพื่อเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะโดยเครือข่ายภาคเอกชน
2) รูปแบบและกระบวนการจัดการท่องเที่ยวเพื่อเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะโดยการดำาเนินการของ
แหล่งท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนาและวัฒนธรรม และ 3) รูปแบบและกระบวนการจัดการท่องเที่ยว
เพื่อเสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะเชิงอาสาสมัคร ประการที่ 2 องค์ประกอบและกระบวนการพัฒนา
จิตสำานึกสาธารณะผ่านกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนาและวัฒนธรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ประกอบด้วย 1) การพัฒนาสถานที่ 2) เครือข่ายการทำางาน และ 3) กิจกรรมการท่องเที่ยว และ
4) วิสัยทัศน์ของผู้นำา ประการที่ 3 แนวทางการพัฒนากิจกรรมการจัดการท่องเที่ยวเชิงพุทธในการ
เสริมสร้างจิตสำานึกสาธารณะของนักท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน คือ การยกระดับกิจกรรมประเพณีท้องถิ่น
การพัฒนากระบวนการสื่อสารสาธารณะ และการพัฒนาเครือข่ายการท่องเที่ยวระดับชุมชน