ความสัมพันธ์ของฮูปแต้มกับภูมิทัศน์ชุมชน

บทคัดย่อ

การศึกษาความสัมพันธ์ของภูมิทัศน์ในภาพจิตรกรรมฝาผนัง (ฮูปแต้ม) กับภูมิทัศน์ชุมชนวัดโพธาราม วัดป่าเลไลย์และวัดยางทวงวราราม จังหวัดมหาสารคาม พบว่า เป็นงานศิลปกรรมที่ถ่ายทอดเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติ หลักธรรมคำสอน คติความเชื่อ เป็นอัตลักษณ์อยู่คู่กับสิมอีสาน ฮูปแต้มเป็นเครื่องบันทึกทางประวัติศาสตร์ของชุมชนที่เชื่อมโยงกับมิติทางด้านสังคม มิติด้านการเมืองและการปกครอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีการเชื่อมโยงและสัมพันธ์กับวิถีชีวิตชุมชนและภูมิทัศน์โดยรอบชุมชน โดยฮูปแต้มวัดโพธารามและวัดป่าเลไลย์ ส่วนใหญ่แสดงภาพป่าไม้ ต้นไม้ สัตว์ป่าและนกหลายชนิดซึ่งสัมพันธ์กับบริบทในอดีตของชุมชน คือ เดิมเคยเป็นป่ายาง ป่าตาล ป่ามะขามมาก่อน และฮูปแต้มยังนำเสนอภาพแหล่งน้ำหลายแห่งซึ่งสัมพันธ์กับคลองวังหิน คลองวังล่อง หนองจอก ที่อยู่ในชุมชน ตลอดจนเชื่อมโยงกับวิถีการหาปลาและล่าสัตว์ ส่วนฮูปแต้มวัดยางทวงวราราม เน้นภาพป่าไม้ สัตว์ป่า การล่าสัตว์ การทำนา และพิธีเผาศพ สัมพันธ์กับสภาพแวดล้อมเดิมเพราะเป็นป่าโคก ล้อมรอบด้วยพื้นที่เกษตรกรรม ไม่มีคลองและหนองน้ำในชุมชน