ความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้เพื่อนำเสนอประเด็นของความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ การประกอบพิธีกรรมฟ้อนผีมีวงดนตรีปี่พาทย์พื้นบ้านล้านนาที่เรียกว่า “วงเต่งถิ้ง” ทำหน้าที่บรรเลงตลอดเวลาของการประกอบพิธีกรรม โดยแสดงความสัมพันธ์ระหว่างดนตรีที่บรรเลงและการประกอบพิธีกรรม คือ ความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีในด้านความเชื่อ ด้านบทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี และบทบาทของดนตรีต่อการกระตุ้นให้เกิดภาวะการเข้าสู่ภวังค์ของร่างทรง ดนตรีมีความสัมพันธ์ด้านความเชื่อในด้านความเชื่อเกี่ยวกับครูกลอง ความเชื่อในการประกอบพิธีกรรมฟ้อนผีมดผีเม็ง และความเชื่อในการประกอบพิธีฟ้อนผีเจ้านาย บทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี ประกอบด้วย บทบาทของนักดนตรีในการประกอบพิธีกรรมฟ้อนผี บทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีมดผีเม็ง และบทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีเจ้านาย ความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีดังกล่าวมีความสัมพันธ์ผสมผสานกันจนกลายเป็นพิธีกรรมสำคัญ และดำรงอยู่ในมโนทัศน์ของกลุ่มชาวบ้านในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ตลอดมา
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำเว้นเสียแต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากมหาวิทยาลัยฯ เป็นลายลักษณ์อักษร
- เนื้อหาต้นฉบับที่ปรากฏในวารสารเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาด อันเกิดจากเทคนิคการพิมพ์
References
การุณย์ ด่านประดิษฐ์. (2557). ดนตรีในวิถีชีวิตของไทยทรงดำ บ้านหัวซุกบัว ตำบลสระพัฒนา อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 7 (2), หน้า 1,385-1,398.
ฉลาดชาย รมิตานนท์. (2545). ผีเจ้านาย. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: พายัพ ออฟเซท พรินซ์.
เธียรชาย อักษรดิษฐ์. (2552). พิธีกรรมฟ้อนผี: ภาพสะท้อนปรากฏการณ์ต่อรองอำนาจทางสังคม. โครงการวิจัยเขตเศรษฐกิจวัฒนธรรมภาคเหนือตอนบน ทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.). เชียงใหม่: บริษัทธารปัญญา.
นิรันดร์ ภักดี. (2558). ดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์. (2558). การวิเคราะห์องค์ประกอบดนตรีและฉันทลักษณ์ของบทขับของเพลงประชานิยมประเภทเพลงลูกทุ่งคำเมืองซึ่งใช้ทำนองซอดั้งเดิมในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย: กรณีศึกษาเฉพาะผลงานของช่างซอหรือผู้ที่ได้ศึกษามาเพียงพอ. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์. (2559). ดนตรีกับช่องว่างระหว่างหู : บทศึกษาเบื้องต้น. ข่วงผญา, 11, หน้า 203-228.
ปิยะนันท์ แนวคำดี. (2562). ดนตรีประกอบพิธีเลี้ยงกู่ บ้านคอนสวรรค์ ตำบลคอนสวรรค์ อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ. รายงานวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
พจณิชา ฤกษ์สมุทร, มานพ วิสุทธิแพทย์ และรุจี ศรีสมบัติ. (2562). ดนตรีวอญย์แฝะ: ดนตรีในพิธีศพพระสงฆ์มอญในประเทศไทยและประเทศพม่า. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 11 (22), หน้า 128-140.
พนาสินธุ์ ศรีวิเศษ. (2562). ดนตรีประกอบพิธีกรรมสะเองของกลุ่มชาติพันธุ์กูย ในเขตอีสานตอนใต้ของไทย. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. 11 (1), หน้า 83-98.
มาณพ มานะแซม. (2554). ภูษา อาภรณ์ ฟ้อนผี. เชียงใหม่: ซิลค์เวอร์ม.
ยโสธารา ศิริประภากร, เกริกวุฒิ กันเที่ยง, พระครูสาธุกิจโกศล, สุริยา คลังฤทธิ์ และเฉลิมเกียรติ แก้วหอม. (2564). มะม้วต พิธีกรรมการสื่อสารกับดวงวิญญาณของกลุ่มชาวไทยเชื้อสายเขมร. วารสารพัฒนศาสตร์. 4 (1), หน้า 74-97.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: นานมีบุ๊คส์พัลลิเคชั่นส์.
รังสรรค์ จันต๊ะ. (2552). บ้าน โหล่ง และเมือง: เขตความสัมพันธ์บนฐานเศรษฐกิจและวัฒนธรรมชุมชนในแอ่งเชียงใหม่-ลำพูนตอนบน. โครงการวิจัยเขตเศรษฐกิจวัฒนธรรมภาคเหนือตอนบน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
วัณณวัฒน์ เจริญไกร. (2564). ดนตรีในพิธีเหยา : ชาวผู้ไทยตำบลกกแดง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร. ปริญญาดุริยางคศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ศิราพร ณ ถลาง. (2558). “ประเพณีสร้างสรรค์” ในสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สมฤทัย เพ่งศรี. (2550). พิธีเสนตังบั่งหน่อ : ดนตรีพิธีกรรมของลาวโซ่ง. ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ดนตรีชาติพันธุ์วิทยา) สาขาดนตรีชาติพันธุ์วิทยา ภาควิชาศิลปะนิเทศ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2555). เจ้าที่และผีปู่ย่า: พลวัตของความรู้ชาวบ้าน อำนาจ และตัวตนของคนท้องถิ่น. เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Humphrey, Caroline with Urgunge Onon. (1996). Shamans and Elders. Experience, Knowledge and Power among the Daur Mongols. Oxford Clarendon.
Rouget, Gilbert. (1985). Music and Trance: A Theory of the Relations between Music and Possession. Chicago: University Press.