ความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้เพื่อนำเสนอประเด็นของความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ การประกอบพิธีกรรมฟ้อนผีมีวงดนตรีปี่พาทย์พื้นบ้านล้านนาที่เรียกว่า “วงเต่งถิ้ง” ทำหน้าที่บรรเลงตลอดเวลาของการประกอบพิธีกรรม โดยแสดงความสัมพันธ์ระหว่างดนตรีที่บรรเลงและการประกอบพิธีกรรม คือ ความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีในด้านความเชื่อ ด้านบทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี และบทบาทของดนตรีต่อการกระตุ้นให้เกิดภาวะการเข้าสู่ภวังค์ของร่างทรง ดนตรีมีความสัมพันธ์ด้านความเชื่อในด้านความเชื่อเกี่ยวกับครูกลอง ความเชื่อในการประกอบพิธีกรรมฟ้อนผีมดผีเม็ง และความเชื่อในการประกอบพิธีฟ้อนผีเจ้านาย บทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผี ประกอบด้วย บทบาทของนักดนตรีในการประกอบพิธีกรรมฟ้อนผี บทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีมดผีเม็ง และบทบาทความสัมพันธ์ของดนตรีกับพิธีกรรมฟ้อนผีเจ้านาย ความสัมพันธ์ของดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีดังกล่าวมีความสัมพันธ์ผสมผสานกันจนกลายเป็นพิธีกรรมสำคัญ และดำรงอยู่ในมโนทัศน์ของกลุ่มชาวบ้านในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ตลอดมา
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำเว้นเสียแต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากมหาวิทยาลัยฯ เป็นลายลักษณ์อักษร
- เนื้อหาต้นฉบับที่ปรากฏในวารสารเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาด อันเกิดจากเทคนิคการพิมพ์
References
การุณย์ ด่านประดิษฐ์. (2557). ดนตรีในวิถีชีวิตของไทยทรงดำ บ้านหัวซุกบัว ตำบลสระพัฒนา อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 7 (2), หน้า 1,385-1,398.
ฉลาดชาย รมิตานนท์. (2545). ผีเจ้านาย. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: พายัพ ออฟเซท พรินซ์.
เธียรชาย อักษรดิษฐ์. (2552). พิธีกรรมฟ้อนผี: ภาพสะท้อนปรากฏการณ์ต่อรองอำนาจทางสังคม. โครงการวิจัยเขตเศรษฐกิจวัฒนธรรมภาคเหนือตอนบน ทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.). เชียงใหม่: บริษัทธารปัญญา.
นิรันดร์ ภักดี. (2558). ดนตรีและพิธีกรรมฟ้อนผีในสังคมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์. (๒๕๕๘). การวิเคราะห์องค์ประกอบดนตรีและฉันทลักษณ์ของบทขับของเพลงประชานิยมประเภทเพลงลูกทุ่งคำเมืองซึ่งใช้ทำนองซอดั้งเดิมในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย: กรณีศึกษาเฉพาะผลงานของช่างซอหรือผู้ที่ได้ศึกษามาเพียงพอ. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.
ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์. (2559). ดนตรีกับช่องว่างระหว่างหู : บทศึกษาเบื้องต้น. ข่วงผญา, 11, หน้า 203-228.
ปิยะนันท์ แนวคำดี. (2562). ดนตรีประกอบพิธีเลี้ยงกู่ บ้านคอนสวรรค์ ตำบลคอนสวรรค์ อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ. รายงานวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
พจณิชา ฤกษ์สมุทร, มานพ วิสุทธิแพทย์ และรุจี ศรีสมบัติ. (2562). ดนตรีวอญย์แฝะ: ดนตรีในพิธีศพพระสงฆ์มอญในประเทศไทยและประเทศพม่า. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 11 (22), หน้า 128-140.
พนาสินธุ์ ศรีวิเศษ. (2562). ดนตรีประกอบพิธีกรรมสะเองของกลุ่มชาติพันธุ์กูย ในเขตอีสานตอนใต้ของไทย. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. 11 (1), หน้า 83-98.
มาณพ มานะแซม. (2554). ภูษา อาภรณ์ ฟ้อนผี. เชียงใหม่: ซิลค์เวอร์ม.
ยโสธารา ศิริประภากร, เกริกวุฒิ กันเที่ยง, พระครูสาธุกิจโกศล, สุริยา คลังฤทธิ์ และเฉลิมเกียรติ แก้วหอม. (2564). มะม้วต พิธีกรรมการสื่อสารกับดวงวิญญาณของกลุ่มชาวไทยเชื้อสายเขมร. วารสารพัฒนศาสตร์. 4 (1), หน้า 74-97.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: นานมีบุ๊คส์พัลลิเคชั่นส์.
รังสรรค์ จันต๊ะ. (2552). บ้าน โหล่ง และเมือง: เขตความสัมพันธ์บนฐานเศรษฐกิจและวัฒนธรรมชุมชนในแอ่งเชียงใหม่-ลำพูนตอนบน. โครงการวิจัยเขตเศรษฐกิจวัฒนธรรมภาคเหนือตอนบน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
วัณณวัฒน์ เจริญไกร. (2564). ดนตรีในพิธีเหยา : ชาวผู้ไทยตำบลกกแดง อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร. ปริญญาดุริยางคศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาดุริยางคศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ศิราพร ณ ถลาง. (2558). “ประเพณีสร้างสรรค์” ในสังคมไทยร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สมฤทัย เพ่งศรี. (2550). พิธีเสนตังบั่งหน่อ : ดนตรีพิธีกรรมของลาวโซ่ง. ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ดนตรีชาติพันธุ์วิทยา) สาขาดนตรีชาติพันธุ์วิทยา ภาควิชาศิลปะนิเทศ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2555). เจ้าที่และผีปู่ย่า: พลวัตของความรู้ชาวบ้าน อำนาจ และตัวตนของคนท้องถิ่น. เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Hoppál, Maháli. Music in Shamanic Healing.
Humphrey, Caroline with Urgunge Onon. (1996). Shamans and Elders. Experience, Knowledge and Power among the Daur Mongols. Oxford Clarendon.
Rouget, Gilbert. (1985). Music and Trance: A Theory of the Relations between Music and Possession. Chicago: University Press.