ทบทวนมุมมองการจัดการศึกษาอาชีวศึกษาในยุคสังคมพลิกผัน

บทคัดย่อ

เรากำลังอยู่ในช่วงการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญทางด้านการศึกษาที่ถูกผลักดันด้วย "Technological Disruption" ที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวและการเปลี่ยนแปลงทางความคิดของเด็กรุ่นใหม่ มีการตัดสินใจ มีทางเลือกด้านการศึกษา จากระยะเวลาที่สั้นกว่าลงทุนน้อยกว่าและการมีงานทำที่ง่ายขึ้น ตลาดแรงงานและความต้องการด้านทักษะและความสามารถนั้นเปลี่ยนแปลงไปอย่างสิ้นเชิง ระบบการศึกษาต้องพัฒนาจากการสอนให้จด (lecture) เป็นการเรียนรู้ด้วยสื่อ (learning media) การบ้าน (homework) ต้องพัฒนาไปเป็นการคิดล่วงหน้า (pre-work) หลักสูตร (Course) ต้องพัฒนาไปเป็นแนวทางเดิน (pathway) การสอบ (exams) ต้องพัฒนาไปเป็นการรายงานความก้าวหน้า (progression report) ครูต้องปรับตัวเองเป็นผู้อำนวยความสะดวกให้กับผู้เรียน (facilitators) โรงเรียนต้องพัฒนาไปเป็นสถานที่เรียนรู้ (learning environment) คนทำงานหรือแรงงานต้องพัฒนาไปเป็นผู้ประกอบการ (trade entrepreneurs) และจากลูกจ้างต้องพัฒนาไปเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านและมีความสามารถรอบด้าน (Krating Poonpol, 2018) ความต้องการพัฒนาทักษะให้เพิ่มสูงขึ้นหรือปรับเปลี่ยนทักษะของคนในองค์กรเปลี่ยนไปในทิศทางใหม่เพื่อตอบสนองความต้องการของสังคม เศรษฐกิจใหม่ในยุคดิจิทัล ส่งผลให้อำนาจการตัดสินใจและดำเนินการด้วยตนเองได้กลายเป็นแนวคิดใหม่ของวัฒนธรรมการทำงาน การตัดสินใจเลือกเรียนสายอาชีพ จึงเป็นทางออกหนึ่งของความเปลี่ยนแปลงของผู้เรียนในยุคพลิกผัน (disruptive) ที่ทำให้การเปลี่ยนแปลงความต้องการของผู้บริโภคเปลี่ยนไปตามกระแสสังคมที่มุ่งสู่ความเป็นจริงและการอยู่รอดมากกว่าการยึดถือภาพลักษณ์ของตนเอง แต่หากนึกถึงความอยู่ดี มีสุข และสะดวกต่อการถึงเส้นชัยมากกว่า โจทย์ของสถาบันการอาชีวศึกษาคือ องค์ประกอบโครงสร้างขององค์กร การจัดหลักสูตรและการวัดประเมินผลต้องเปลี่ยนไปอย่างไรให้อยู่รอดในสังคมยุคพลิกผัน (disruptive)  เด็กอยู่ในสังคมนี้ได้โดยไม่จำเป็นต้องรอให้พร้อม ให้ถึงเวลา แต่เป็นการนำตัวเองเข้าสู่โอกาสโดยไม่เบียดเบียนผู้อื่น หน้าที่ของสถาบันการศึกษาต้องทำอย่างไรเพื่อให้เกิดขึ้นโดยตรงกับผู้เรียน สามารถให้ผู้เรียนดึงความรู้ที่ได้จากสถาบันไปใช้ประกอบอาชีพ ดูแลตนเองและครอบครัวในชีวิตได้