ทางรอดวิกฤติเศรษฐกิจด้วยแนวทางวิสาหกิจชุมชน

บทคัดย่อ

          การดำาเนินชีวิตทางเศรษฐกิจที่เป็นรากฐานแต่เดิมของคนในชุมชนเป็นการพัฒนาเศรษฐกิจ
จากตัวเองสู่ครอบครัวกลายมาเป็นเศรษฐกิจชุมชนสู่กระบวนการแห่งการแลกเปลี่ยนที่มีความซับซ้อน
กันมากขึ้น ในทั้งระดับจุลภาคและระดับมหภาค อย่างไรก็ตามในการดำาเนินเศรษฐกิจชุมชนในแต่ละ
พื้นที่มีบริบทแตกต่างกัน รวมทั้งการยกระดับเศรษฐกิจต่อการแข่งขันทางการค้าทั้งภายในประเทศ
และต่างประเทศยังมีจุดอ่อนที่เกิดการเปลี่ยนแปลงไม่ทันต่อสถานการณ์ในภาวะเศรษฐกิจที่ตกต่ำา
หรือเกิดภาวะผันผวนทางเศรษฐกิจโลก ในช่วงปี พ.ศ.2540 และปี พ.ศ.2550 ตามลำาดับ ทำาให้เกิด
แนวคิดที่หลากหลายต่อการประคับประคองพื้นฐานทางเศรษฐกิจให้สามารถขับเคลื่อนไปได้ ดังนั้น
สิ่งที่สำาคัญที่สุดของการกลับมาทบทวนในการวางแนวทางให้เกิดความยั่งยืนต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ
จึงต้องมีการมองถึงฐานรากเดิมที่มีอยู่ คือ เกษตรกรรมและเศรษฐกิจชุมชน ซึ่งจะพิจารณาถึงการนำา
เศรษฐกิจรากฐานที่มีความเข้มแข็งเกี่ยวกับการนำาความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการเสริมสร้างในการ
ขับเคลื่อนเป็นการรวมกลุ่มกันให้มีพลังต่อการพึ่งพาตนเอง ประกอบกับการประยุกต์ให้สอดคล้องกับ
สภาพชุมชน ทรัพยากรท้องถิ่น โดยให้พื้นฐานทางการเกษตรและองค์ความรู้ทางประเพณีภูมิปัญญา
เป็นสิ่งขับเคลื่อนให้ผสมผสานกับแนวคิดสมัยใหม่ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของโลกาภิวัฒน์การ
เปลี่ยนแปลงแห่งการผสมผสานฐานความคิดทางความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นก่อให้เกิดกระบวนการ
สร้างสรรค์รูปแบบในการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน ที่มีการร่วมมือการจัดสรรทรัพยากร การจัดการทุน
การสร้างหลักเกณฑ์แห่งการช่วยเหลือกัน พึ่งพากันจากระดับฐานปฐมภูมิสู่ระดับฐานทุติยภูมิ จน
กลายเป็นแนวคิดเกี่ยวกับวิสาหกิจชุมชนประสานกับเศรษฐกิจชุมชนต่อการพัฒนารวมกับการใช้หลัก
เศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ให้เกิดความสมดุลของชุมชนนั้นๆ ที่สร้างความเข้มแข็งในการแข่งขัน
ในระบบที่ซับซ้อน ดังนั้นเพื่อให้เกิดความเข้าใจถึงหลักการและแนวคิดของวิสาหกิจชุมชน ขออธิบาย
เป็น 7 ประเด็น ดังนี้ 1) พัฒนาการและความหมายของวิสาหกิจชุมชน 2) ความสำาคัญของวิสาหกิจ
ชุมชน 3) แนวคิดของวิสาหกิจชุมชน 4) ประเภทและรูปแบบของวิสาหกิจชุมชน 5) ปัจจัยสำาคัญของ
วิสาหกิจชุมชน 6) เป้าหมายของวิสาหกิจชุมชน 7) บทส่งท้ายกรอบการพัฒนาวิสาหกิจชุมชน