องค์ประกอบภูมิทัศน์วัฒนธรรมแหล่งทำเกลือสินเธาว์บ่อกฐิน ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) กระบวนการทำเกลือสินเธาว์แหล่งทำเกลือบ่อกฐิน ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น 2) เพื่อศึกษาและสรุปองค์ประกอบภูมิทัศน์วัฒนธรรมจากการทำเกลือสินเธาว์ของแหล่งทำเกลือบ่อกฐิน ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น 3) เสนอแนะแนวทางการอนุรักษ์องค์ประกอบภูมิทัศน์วัฒนธรรมการทำเกลือสินเธาว์แหล่งทำเกลือบ่อกฐิน และพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาวัฒนธรรมการทำเกลือสินเธาว์ ผลการวิจัยพบว่า แหล่งทำเกลือสินเธาว์บ่อกฐิน ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น มีองค์ประกอบภูมิทัศน์วัฒนธรรมแหล่งทำเกลือสินเธาว์ สรุปได้ 11 องค์ประกอบ คือ 1) โนนเจ้าปู่ฟ้าระงึม 2) ดอนปู่ตาบ้านบ่อกฐิน 3) แหล่งน้ำธรรมชาติ 4) ป่าละเมาะ 5) หลุมหรือบ่อน้ำ 6) กองฟืน 7) เพิงพักและเพิงต้มเกลือ 8) ฮางเกลือ 9) กองดินเอียด 10) กองขี้บ่อ 11) เข่งตากเกลือ โดยผู้วิจัยเล็งเห็นศักยภาพและโอกาสในด้านการอนุรักษ์และพัฒนา 3 ประการ ได้แก่ 1) ส่งเสริมให้เป็นแหล่งเรียนรู้เชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมพื้นถิ่นที่เกี่ยวข้องกับภูมิปัญญาการทำเกลือสินเธาว์ด้วยวิธีพื้นบ้าน      2) อนุรักษ์องค์ประกอบภูมิทัศน์วัฒนธรรมที่สำคัญบางองค์ประกอบ เพื่อยังให้คงเอกลักษณ์ไม่ให้ถูกทำลายหายไปและส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ 3) บรรจุเรื่องราวทางประวัติศาสตร์และกระบวนการทำเกลือสินเธาว์เป็นบทเรียนในหลักสูตรท้องถิ่นหรือในรายวิชาที่เกี่ยวข้อง