ดนตรีประกอบพิธีกรรมสะเองของกลุ่มชาติพันธุ์กูย ในเขตอีสานตอนใต้ของไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาองค์ประกอบทางดนตรีประกอบพิธีกรรมสะเองของกลุ่มชาติพันธุ์กูย  ในเขตอีสานตอนใต้ของไทย  ด้วยกระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลจากการลงพื้นที่ภาคสนาม นำเสนอผลการศึกษาด้วยวิธีการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า  พิธีสะเองเป็นพิธีกรรมที่เกิดจากความเชื่อและความศรัทธาในการรักษาผู้มีอาการเจ็บป่วย ด้วยวิธีการบรรเลงดนตรีและการฟ้อนรำ ชาวบ้านได้มีการบนบานกล่าวไว้ว่าขอให้หายจากอาการเจ็บป่วย   เมื่อหายจากอาการป่วยแล้วจะมีการประกอบพิธีกรรมสะเองขึ้นภายในหมู่บ้าน พิธีกรรมสะเองนี้มีปรากฏอยู่ในหมู่บ้านซำ ตำบลโพธิ์กระสัง อำเภอขุนหาญ  จังหวัดศรีสะเกษ การประกอบพิธีกรรมนี้ชาวบ้านจะจัดปะรำพิธีและเครื่องสังเวยบูชาให้ผู้ประกอบพิธีได้ดำเนินการตามลำดับขั้นตอนพร้อมกับการบรรเลงดนตรีและการฟ้อนรำ  มีความเชื่อว่าไม่นิยมกระทำกันในช่วงเข้าพรรษา  องค์ประกอบทางดนตรีสำหรับประกอบพิธีกรรมสะเอง  จะประกอบไปด้วยเครื่องดนตรี ได้แก่ ปี่สะเอง 1 เลา กลองโทน 2 ใบ  และฆ้องหุ่ย 1 ใบ  ในบางโอกาสจะมีแคนบรรเลงประกอบเพิ่มเติม การบรรเลงรวมวง เป็นวงดนตรีขนาดกลาง ประมาณ 4 – 5 คน  เพลงบรรเลงประกอบพิธีกรรมจะเป็นทำนองเพลงสั้น ๆ อัตราจังหวะปานกลาง  บรรเลงซ้ำทำนองไปมาหลายรอบ มีระบบเสียงที่เรียกว่าเพนทาโทนิค   มีการแบ่งโครงสร้างของบทเพลงไว้อย่างชัดเจน  วงดนตรีบรรเลงตั้งแต่พิธีกรรมเริ่มต้นไปจนถึงเสร็จสิ้นพิธีกรรม