การเสริมสร้างจิตสำนึกด้านคุณธรรมตามหลักพุทธจิตวิทยาสำหรับเยาวชน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอผลการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านคุณธรรมตามหลักพุทธจิตวิทยาสำหรับเยาวชน ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมวิธี กลุ่มตัวอย่างได้แก่ นักเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ ๒ โรงเรียนไทยกสิกรสงเคราะห์ จังหวัดชลบุรี คัดเลือกแบบเจาะจง สุ่มเข้ากลุ่มทดลอง ๓๐ คน และกลุ่มควบคุม ๓๐ คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม สมุดบันทึกกิจกรรม การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และชุดกิจกรรม แบ่งระยะเวลาอบรม ๓ ระยะ ได้แก่ ระยะที่ ๑ ฝึกอบรม ๑๐ กิจกรรมเป็นเวลา ๓ วัน ระยะที่ ๒ ฝึกทำโครงการเป็นเวลา ๖เดือน และระยะที่ ๓ ฝึกอบรม ๙ กิจกรรมเป็นเวลา ๒ วัน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติ t-test และ one way ANOVA วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา มีผลการศึกษาวิจัยพบว่า นักเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรมในรูปแบบการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านคุณธรรมตามหลักพุทธจิตวิทยามีคะแนนหลังการทดลองสูงกว่าก่อนทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕  และมีคะแนนเฉลี่ยการเสริมสร้างจิตสำนึกด้านคุณธรรมตามหลักพุทธจิตวิทยา หลังการทดลองของกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๕ และพบว่าคุณธรรมที่ควรเสริมสร้างจิตสำนึกที่ดี ได้แก่ หลักสังคหวัตถุ ๔ หลักโยนิโสมนสิการ และวัดประเมินผลคุณลักษณะตามหลักภาวนา ๔  โดยกระบวนการสร้างเสริมจิตสำนึกด้านคุณธรรม เริ่มจากการฝึกฝนตนเองและการสร้างจิตสำนึกต่อผู้อื่นให้เป็นคนมีคุณลักษณะจิตอาสาเป็นพื้นฐานการฝึกตนเองให้อยู่ร่วมในสังคมได้