การฝึกสมาธิแนวพุทธเชิงสร้างสรรค์ในชีวิตประจำวันสำหรับเยาวชนไทย

บทคัดย่อ

วิจัยเรื่องการฝึกสมาธิแนวพุทธเชิงสร้างสรรค์ในชีวิตประจำวันสำหรับเยาวชนไทย มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยคือเพื่อศึกษาหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติสมาธิในคัมภีร์พระพุทธศาสนา, ศึกษาแนวทางการฝึกสมาธิที่เหมาะสมแก่เยาวชน, และสร้างรูปแบบการฝึกสมาธิอย่างสร้างสรรค์สำหรับเยาวชนไทย  มีระเบียบวิธีวิจัยได้แก่การศึกษาข้อมูลภาคเอกสารด้านการฝึกสมาธิตามหลักพระพุทธศาสนา  การสำรวจความคิดเห็นด้านการฝึกสมาธิของเยาวชนไทยในระดับชั้นมัธยมศึกษา และการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านการฝึกสมาธิ  ผลการวิจัยพบว่าการฝึกสมาธิแนวพุทธเชิงสร้างสรรค์ในชีวิตประจำวัน  ควรมีรูปแบบที่เริ่มจากการสร้างศรัทธาในการปฏิบัติสมาธิ การใช้วิธีการปฏิบัติที่เหมาะสมกับเยาวชน ร่วมกับกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ ที่สามารถนำไปประยุกต์ให้เหมาะสมกับตัวเองในการฝึกปฏิบัติในชีวิตประจำวัน   โดยกระบวนการฝึกปฏิบัติ มีองค์ประกอบที่สำคัญ ได้แก่ (๑) การปลูกฝังให้มีสัมมาทิฏฐิ ส่งเสริมการรักษาศีล เรียนรู้เรื่องกรรมและผลของกรรม และหลักธรรมสนับสนุนการปฏิบัติสมาธิ ได้แก่ พรหมวิหาร ๔ และอิทธิบาท ๔ เป็นต้น  (๒) วิธีการฝึกสมาธิด้วยวิธีการที่คนส่วนใหญ่เคยฝึก หรือวิธีที่ง่ายต่อการฝึก เช่น การฝึกแบบพุทโธ และการเดินจงกรม เป็นต้น ร่วมกับการสื่อต่างๆในการฝึก และเทคนิคการสอนที่น่าสนใจ เช่น การเล่านิทานธรรมะ บทเพลงธรรมะ การใช้เกมประกอบการฝึกสติ เป็นต้น  และ (๓) กิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ในการฝึกสมาธิเพื่อเป็นการสร้างพฤติกรรมการเกิดสมาธิของผู้เข้ารับการฝึก เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน การปฏิบัติสมาธิเชิงสร้างสรรค์สำหรับเยาวชนไทย ที่สร้างความสนใจแก่เยาวชน จึงเป็นการฝึกที่มีรูปแบบกิจกรรมส่งเสริมการปฏิบัติสมาธิ และการปลูกฝังคุณธรรมไปด้วยกันอย่างกลมกลืน และสร้างความสนุกสนานเพลิดเพลินในการฝึก  โดยที่ผู้ฝึกเองสามารถนำหลักปฏิบัติ ไปใช้ในการแนะนำการทำกิจกรรมประจำวันสำหรับเยาวชน ที่มีการนำเอาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไปประยุกต์ใช้ ได้แก่ เรื่อง ศีล, ความมีเมตตา, กรรมและผลของกรรม และใช้วิธีการฝึกดูใจตนเอง, และส่งเสริมกิจกรรมจิตอาสา