ความสัมพันธ์ของค่าธรรมเนียมการสอบบัญชี กับปัจจัยของลููกค้าสอบบัญชี แลูะจำนวนเรื่องสำคัญในการตรวจสอบ: หลักฐานจากบริษัทจดทะเบียนกลู่ม SET100

Main Article Content

สมพงษ์ พรอุปถัมภ์
นันทกรณ์ ทองสืบแสง

บทคัดย่อ

       งานวิจัยนี้ได้ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างค่าธรรมเนียมการสอบบัญชีกับปัจจัยของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยกลุ่ม SET100 ได้แก่ รายได้  สินทรัพย์ โครงสร้างเงินทุน กระแสเงินสดจากการดำเนินงาน อัตราผลตอบแทนต่อส่วนของเจ้าของ จำนวนบริษัทในเครือ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับผู้สอบบัญชี เช่น จำนวนเรื่องสำคัญในการตรวจสอบ และค่าธรรมเนียมอื่นที่ไม่ใช่การสอบบัญชี  โดยใช้ข้อมูลกลุ่มตัวอย่างย้อนหลัง 5 ปี (พ.ศ.2561-2565) จำนวน 399 ตัวอย่าง ไม่รวมบริษัทที่เปิดเผยข้อมูลไม่ครบถ้วน ผลการวิจัยพบว่า ค่าธรรมเนียมการสอบบัญชีมีความสัมพันธ์เชิงลบอย่างมีนัยสำคัญกับรายได้ ซึ่งแสดงว่าผู้สอบบัญชีอาจต้องใช้ความพยายามมากขึ้นในการตรวจสอบเมื่อกิจการมีรายได้ไม่เป็นไปตามการคาดการณ์ ค่าธรรมเนียมการสอบบัญชียังมีความสัมพันธ์เชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญกับขนาดและจำนวนบริษัทในเครือ ซึ่งแสดงว่าผู้สอบบัญชีอาจต้องใช้ต้นทุนและทรัพยากรมากขึ้นในการตรวจสอบเมื่อกิจการมีสินทรัพย์มากขึ้น และมีจำนวนบริษัทในเครือเป็นจำนวนมาก ซึ่งแสดงถึงความซับซ้อนในกิจการที่กำลังตรวจสอบ นอกจากนี้ ค่าธรรมเนียมการสอบบัญชียังมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับจำนวนเรื่องสำคัญในการตรวจสอบในรายงานของผู้สอบบัญชี ซึ่งแสดงว่าผู้สอบบัญชีต้องตรวจสอบมากขึ้นและหาวิธีตอบสนองมากขึ้นเมื่อพบเรื่องสำคัญในการตรวจสอบหลายเรื่อง และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เชิงบวกที่มีนัยสำคัญของค่าธรรมเนียมอื่นที่ไม่ใช่การสอบบัญชีนั้น แสดงว่าผู้สอบบัญชีไม่ได้ลดค่าธรรมเนียมการสอบบัญชีลง เพื่อจูงใจให้ลูกค้ามาใช้บริการอื่นที่ไม่ใช่การสอบบัญชี ซึ่งเป็นหลักฐานของความเป็นอิสระของผู้สอบบัญชี 

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

Abbott, L.J., Parker, S., Peters, G.F. & Raghunandan, K. (2003). The Association between Audit Committee Characteristics and Audit Fees. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 22:17-32.

Abdel‐Khalik, A. R. (1990). The jointness of audit fees and demand for MAS: A self‐selection analysis. Contemporary accounting research, 6(2), 295-322.

Alexeyeva, I., & Svanström, T. (2015). The impact of the global financial crisis on audit and non-audit fees: Evidence from Sweden. Managerial auditing journal, 30(4/5), 302-323.

Barefield, R. M., Gaver, J. J., & O'Keefe, T. B. (1993). Additional Evidence on the Economics of Attest: Extending Results from the Audit Market to the Market for Compilations and Reviews. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 12(1).

Barua, A., Hossain, M. S., & Rama, D. V. (2019). Financial versus operating liability leverage and audit fees. International Journal of Auditing, 23(2), 231-244.

Bédard, J., Gonthier-Besacier, N., & Schatt, A. (2019). Consequences of expanded audit reports: Evidence from the justifications of assessments in France. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 38(3), 23-45.

Bell, T. B., R. Dooger & I. Solomon, (2008). Audit Labor Usage and Fees under Business Risk Auditing. Journal of Accounting Research, 46 (4): 726-760.

Chan, P., Ezzamel, M., & Gwilliam, D. (1993). Determinants of audit fees for quoted UK companies. Journal of Business Finance & Accounting, 20(6), 765-786.

Chen, Q., Jiang X. and Zhang Y., (2019). The effects of audit quality disclosure on audit effort and investment efficiency, The Accounting Review, 94(4), 184-214.

Chen, J. Z., Nelson, K. K., Wang, Y., & Yu, L. (2020). Key audit matters and the pricing of audit services: Evidence from Hong Kong. Available at SSRN 3638540.

Choi, J.-H., J.-B. Kim, X Liu & D.A. Simunic. (2008). Audit Pricing, Legal Liability Regimes and Big 4 Premiums: Theory and Cross-country Evidence, Contemporary Accounting Research. 25(10): 55-99

Chuan, C. L., & Penyelidikan, J. (2006). Sample size estimation using Krejcie and Morgan and Cohen statistical power analysis: A comparison. Jurnal Penyelidikan IPBL, 7(1), 78-86.

Elmarzouky, M., Hussainey, K., & Abdelfattah, T. (2022). The key audit matters and the audit cost: does governance matter? International Journal of Accounting & Information Management, 31(1), 195-217.

Ezzamel, M., Gwilliam, D. R., & Holland, K. M. (2002). The relationship between categories of non‐audit services and audit fees: Evidence from UK companies. International Journal of Auditing, 6(1), 13-35.

Fan, J.P.H. & Wong, T.J. (2005), “Do external auditors perform a corporate governance role in

emerging markets? Evidence from East Asia”, Journal of Accounting Research, 43(1), 35-71.

Firth, M. (1997). The provision of non‐audit services and the pricing of audit fees. Journal of Business Finance & Accounting, 24(3), 511-525.

Francis, J. R. (1984). The effect of audit firm size on audit prices: A study of the Australian market. Journal of accounting and economics, 6(2), 133-151.

Francis. J.R., Reichelt, K., & Wang, D. (2005). The pricing of national and city-specific reputations for industry expertise in the US audit market. The Accounting Review, 6(2):133-151.

Gerrard, I., Houghton, K., & Woodliff, D. (1994). Audit fees: The effects of auditee, auditor and industry differences. Managerial Auditing Journal, 9(7), 3-11.

Gul, F. A., Hsu, A. W., & Liu, S. H.-T. (2018). Parent-Subsidiary Investment Layers and Audit Fees. Journal of Accounting, Auditing & Finance, 33(4), 555–579. https://doi.org/10.1177/0148558X17696763

Gutierrez, E., M. Minutti-Meza, K.W. Tatum, & M. Vulcheva. (2018). Consequences of adopting an expanded auditor’s report in the United Kingdom. Review of Accounting Studies 23: 1543-1587.

Hay, D. (2013). Further evidence from meta‐analysis of audit fee research. International Journal of Auditing, 17(2), 162-176.

Hay, D., Knechel, R., & Li, V. (2006a). Non‐audit services and auditor independence: New Zealand evidence. Journal of business finance & accounting, 33(5‐6), 715-734.

Hay, D., W.R. Knechel & H. Ling. (2008). Evidence on the Impact of Internal Control and Corporate Governance on Audit fees. International Journal of Auditing, 12(1): 9-24.

Hay, D.C., Knechel, W. R., & Wong, N. (2006b). Audit fees: A meta-analysis of the effect of supply and demand attributes. Contemporary Accounting Research, 23(1): 141-191.

Leventis, S. & Dimitropoulos, P.E. (2010). Audit pricing, quality of earning and broad independence: the case of the Athens stock exchange. Advance in accounting, 26(2): 325-332

Michael W. Maher, Peter Tiessen, Robert Colson & Amy J. Broman (1992). Competition and Audit Fees. The Accounting Review, 1:199-211.

Moutinho, V., Cerqueira, A., & Brandao, E. (2012). Audit fees and firm performance. Available at SSRN 2180020.

O'Keefe, T. B., Simunic, D. A., & Stein, M. T. (1994). The production of audit services: Evidence from a major public accounting firm. Journal of accounting research, 32(2), 241-261.

Palmrose, Z. V. (1986). The effect of nonaudit services on the pricing of audit services: Further evidence. Journal of accounting research, 405-411.

Peel, M. J., & Roberts, R. (2003). Audit fee determinants and auditor premiums: Evidence from the micro-firm sub-market. Accounting and Business Research, 33(3), 207-233.

Salehi, M., BehrouziYekta, M., & Rezaei Ranjbar, H. (2020). The impact of changes in cash flow statement items on audit fees: evidence from Iran. Journal of Financial Reporting and Accounting, 18(2), 225-249.

Simunic, D. A. (1980). The pricing of audit services: Theory and evidence. Journal of accounting research, 161-190.

Simunic, D.A.,& Stein, M.T., (1996). The Impact of ligation risk on audit pricing: A review of the economics and the evidence. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 15:119-134.

Stanley, J. D., (2011). Is the Audit Fee Disclosure a Leading Indicator of the Clients’ business risk? Auditing: A journal of Practice & Theory, 30 (3):157-179.

Suttipun, M. (2021). Impact of key audit matters (KAMs) reporting on audit quality: evidence from Thailand. Journal of Applied Accounting Research, 22(5), 869-882.

Suwaidan, M., Rami Abed, S. and Melham, S. (2015). Audit fee and agency cost: an empirical examination of companies listed on the Amman stock exchange. Jordan Journal of Business Adimistration,11(1) :215-226.

Thailand Federation of Accounting Profession, TFAC (2017). Audit Quality Focus: Audit Fee, Ethic of auditors Retrieved from https://www.tfac.or.th/upload/9414/IVYVS8rxRb.pdf [16 October 2022]

Thailand Federation of Accounting Profession, TFAC (2021). Code of ethics for professional accountants (including independence standards) Retrieved from https://www.ifac.org/_flysystem/azure-private/publications/files/2020-IESBA-Handbook_Thai_Secure_0.pdf [16 October 2022]

Thailand Federation of Accounting Profession, TFAC (2022a). TFAC News. Guideline for audit fee determinant, Retrieved from https://www.tfac.or.th/Article/Detail/163367 [20 January 2023]

Thailand Federation of Accounting Profession, TFAC (2022b). TFAC News. Determining and communicating key audit matters. Retrieved from https://www.tfac.or.th/Article/Detail/68447 [19 March 2023]

Thinggaard, F. & Kiertzner, L. (2008), “Determinants of audit fees: evidence from a small

capital market with a joint audit requirement”. International Journal of Auditing, 12

(2), 141-158.

Vu, D. H. T. (2012). Determinants of audit fees for Swedish listed non-financial firms in NASDAQ OMX Stockholm. The Department of Business Administration. Lund University [Online].Available:https://lup.lub.lu.se/luur/download?func=downloadFile&recordOId=2856912&fileOId=2856934

Whisenant, S., Sankaraguruswamy, S., & Raghunandan, K. (2003). Evidence on the joint determination of audit and non‐audit fees. Journal of accounting research, 41(4), 721-744.

Yudianti, N. (2008). The effective of investment opportunity set and earnings management to the relationship between free cash flow and shareholder value. Journal of Business Research,1:193-228