การศึกษาเชิงวิเคราะห์ตำรายากระษัยวัดเหนือ จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง การศึกษาเชิงวิเคราะห์ตำรายากระษัยวัดเหนือ จังหวัดกาญจนบุรีเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ  มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์ภูมิปัญญาทางภาษาในด้านอักขรวิธีและกลวิธีการเขียนที่ปรากฏในตำรายากระษัยวัดเหนือ 2) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าด้านพิธีกรรมและความเชื่อที่ปรากฏในตำรายากระษัยวัดเหนือ 3) เพื่อศึกษาชื่อพืชวัตถุ สัตว์วัตถุ และธาตุวัตถุที่ปรากฏในตำรายากระษัยวัดเหนือ 4) เพื่อศึกษาความถี่ในการใช้พืชวัตถุ สัตว์วัตถุ และธาตุวัตถุที่ปรากฏในตำรายากระษัยวัดเหนือ ผู้วิจัยใช้วิธีการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการรวบรวมข้อมูลเอกสาร ใช้วิธีการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษา 1) ด้านภูมิปัญญาทางภาษาอักขรวิธีและกลวิธีการเขียน พบว่าบันทึกด้วยอักษรไทยสมัยรัตนโกสินทร์และอักษรขอมไทย บันทึกคำตามเสียง ไม่ถูกต้องตามอักขรวิธีปัจจุบันเป็นส่วนมาก มีการใช้ภาษาถิ่นและภาษาบาลีสันสกฤต ด้านกลวิธีการเขียนพบการขึ้นต้นและลงท้ายด้วยใน 7 ลักษณะคือชื่อยา เครื่องยาที่นำมาประกอบ วิธีการปรุงยา อาการของโรค คำที่เป็นมงคล           และสรรพคุณของยา 2) ด้านพิธีกรรมพบใน 2 ลักษณะคือพิธีกรรมในการแต่งตำรายาและพิธีกรรมในการปรุงยา      3) ด้านความเชื่อพบใน 3 ลักษณะคือ ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา ความเชื่อเรื่องสิ่งเหนือธรรมชาติ และความเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ 4) ด้านวัตถุที่ใช้ในการปรุงยา พบพืชวัตถุจำนวนทั้งสิ้น 366 ชนิด สัตว์วัตถุ       32 ชนิด และธาตุวัตถุจำนวน 41 ชนิด พืชวัตถุที่หมอยาใช้มากที่สุด 3 อันดับแรกคือ จันทน์ขาวและจันทน์แดง กระเทียม ขิง  สัตว์วัตถุที่ใช้มากที่สุด 3 อันดับแรกคือ ดีงูเหลือม หอยแครง ดีงูเห่า ธาตุวัตถุที่ใช้มากที่สุด 3 อันดับแรกคือ สารส้ม เกลือและเกลือสินเธาว์ และดินประสิว