แนวทางการวัดและประเมินผลฐานสมรรถนะในศตวรรษที่ 21

Main Article Content

อัจศรา ประเสริฐสิน
กมลทิพย์ ศรีหาเศษ
อารีรัตน์ ลาวน้อย

บทคัดย่อ

การจัดการศึกษาฐานสมรรถนะเป็นการจัดการศึกษาด้วยระบบหลักสูตรฐานสมรรถนะ การจัดการเรียนการสอนฐานสมรรถนะ และการวัดและประเมินผลฐานสมรรถนะ โดยกระทรวงศึกษาธิการมีการกำหนดแนวทางการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งให้ผู้เรียนต้องมีทักษะสำคัญที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ตามความสนใจ ความถนัด และก้าวหน้าไปตามความสามารถของตนโดยมีเป้าหมายให้ผู้เรียนเกิดสมรรถนะหลักที่จำเป็นสำหรับการทำงาน การแก้ไขปัญหา และดำรงชีวิต การวัดและประเมินผลฐานสมรรถนะในศตวรรษที่ 21 ประกอบด้วย (1) การประเมินเพื่อการเรียนรู้เพื่อวินิจฉัยปัญหาการเรียนรู้ของผู้เรียนใช้รูปแบบการประเมินความก้าวหน้า (2) การประเมินขณะเรียนรู้ เพื่อช่วยให้ผู้เรียนตระหนักรู้ในการเรียนรู้ของตนและช่วยให้ผู้เรียนออกแบบการเรียนรู้เพื่อพัฒนาตนเองได้อย่างต่อเนื่อง ใช้รูปแบบการประเมินความก้าวหน้า และ (3) การประเมินผลการเรียนรู้เป็นการประเมินเพื่อตัดสินผลการเรียนรู้ว่าบรรลุตามมาตรฐานของหลักสูตรหรือไม่ ใช้รูปแบบการประเมินแบบสรุปผลการประเมินผลนั้นสามารถใช้รูปแบบที่หลากหลายได้แก่การสังเกตการสาธิตและตั้งคำถาม แบบทดสอบและข้อสอบอัตนัย ซึ่งใช้การประเมินด้านความรู้ การสอบปากเปล่า การทำโครงงาน สถานการณ์จำลอง หรือแฟ้มผลงาน โดยที่สมรรถนะหลักสำคัญที่นำมาใช้ในการวัดและประเมินผลประกอบด้วย5สมรรถนะที่จำเป็นต่อการดำเนินชีวิตและการปฏิบัติงานให้ประสบความสำเร็จ ได้แก่ การจัดการการสื่อสาร การรวมพลังทำงานเป็นทีม การคิดขั้นสูง และการเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง ซึ่งจะเป็นแกนหลักในการกำหนดเป้าหมายการพัฒนาผู้เรียนในหลักสูตรฐานสมรรถนะให้มีทักษะสำคัญที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 สำหรับการทำงาน การแก้ไขปัญหา และดำรงชีวิตของตนเองต่อไปได้ในอนาคต

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน. (2557). กรอบและแนวทางการจัดทำหลักสูตรตามความสามารถ Developing A Competency Based Curriculum. กรุงเทพฯ: สำนักพัฒนาผู้ฝึกและเทคโนโลยีการฝึก, ฝ่ายพัฒนาระบบและรูปแบบการฝึกตามความสามารถ (CBT).

คณะทำงานวางแผนจัดทำกรอบสมรรถนะ. (2562). แนวทางการพัฒนาผู้เรียนให้เกิดสมรรถนะหลักที่จำเป็นต่อชีวิต. รายการผลงาน สื่อ สิ่งพิมพ์ ประชาสัมพันธ์ และเผยแพร่กรอบสมรรถนะผู้เรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน [ออนไลน์]. ได้จาก https://www.thaiedreform.org/wp-content/uploads/2019/08/Core_competency09.pdf/ [สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2563].

เฉลิมชัย พันธ์เลิศ. (2562). พัฒนาการหลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน: จากอดีตสู่ยุคเปลี่ยนผ่านสู่หลักสูตรฐานสมรรถนะ (Competency). รายการผลงาน สื่อ สิ่งพิมพ์ ประชาสัมพันธ์ และเผยแพร่กรอบสมรรถนะผู้เรียน ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน [ออนไลน์]. ได้จาก https://www.thaiedreform. org/wpcontent/uploads/2019/08/Core_competency09.pdf/[สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2563].

ธำรง บัวศรี. (2535). ทฤษฎีหลักสูตร : การออกแบบและพัฒนา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.

พัชรี สร้อยสกุล. (2559). การพัฒนาทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 สำหรับนักศึกษาอาชีวเอกชนในเขตพัฒนาอุตสาหกรรมชายฝั่งทะเลตะวันออก. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต. ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา, คณะศึกษาศาสตร์, สาขาวิชาการบริหารการศึกษา.

วรรณ์ดี แสงประทีปทอง (2561). แนวทางการประเมินผลการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. วารสารวิจัยและประเมินผลอุบลราชธานี, 7(1), 1-10.

วัฒนาพร ระงับทุกข์. (2563). สมรรถนะเด็กไทยในยุคโลกพริกผัน (VUCA World). วารสารครุสภาวิทยาจารย์, 1(1), 8-18.

สวนันท์ แดงประเสริฐ และภาวพรรณ ขำทับ. (2562). การพัฒนาโครงสร้างหลักสูตรฐานสมรรถนะตามมาตรฐานอาชีพ. วารสารพัฒนาเทคนิคการศึกษา, 32(112), 27-36.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). แนวทางการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ: บริษัท 21 เซ็นจูรี่ จำกัด.

สุจิตรา ปทุมลังการ์. (2552). ความรู้เกี่ยวกับหลักสูตรฐานสมรรถนะและการประเมินผล. หนังสือพิมพ์สำนักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและอาชีพ ฉบับเดือนมกราคม 2552, 1-11.

Bergsmann, E., Schultes, M., Winter, P., Schober, B., & Spiel, C. (2015). Evaluation of competence-based teaching in higher education: From theory to practice. Evaluation and Program Planning, 52, 1-9.

Competency Based Training. (1992). A Practical Guide for Frontline Trainers. National Centre for Competency Based Training. Australia.

Lopez, N., Patrick, S., Sturgis, C., Rudenstine, A., Bacallao, D., Schaef, S., Worthen, M., Frost, D., Truong, N., AJones, A., & Abel, N. (2017). Quality and equity by design: charting the course for the next phase of competency-based education. NY: Creative Commons Attribution 4.0 International license.

McClelland, D.C. (1973). Test for Competence Rather Than for “Intelligence”[Online]. American Psychologist, 28(1), 1-14. Available from https://doi.org/10.1037/h0034092. [accessed 8 August 2020].

McClelland, D.C. (1976). The Achieving Society. New York: Irvington.

Mohammed K., I., Meriem, H., & Sanir, B. (2016). Competency-Based Assessment: From Conceptual Model to Operational Tool. [Online]. Mohammed V University in Rabat, Researchgate.net. Available from http://www.igi-global.com/chapter/competency-based-assessment/159967?camid=4v1. [accessed 8 August 2020].

MuñozI, D.R. & Araya, D.H. (2017). The challenges of competence-based assessment in the educational field. Educação e Pesquisa, 43(4): 1073-1086. Available from http://dx.doi.org/10.1590/ S1678-4634201706164230. [accessed 8 August 2020].

Salling Olesen, H.(2020). The challenge of competence assessment: Problematizing institutional regimes–Proclaiming a paradigm shift?. [Online]. Leiden: koninklijke brill nv. Available from https://doi.org/10.1163/9789004413320_007. [accessed 8 August 2020].

Suresh Kumar, P. M & Aithal, P. S. (2019). Competency assessment and grading in higher education. [Online]. SCHOLEDGE International Journal of Multidisciplinary & Allied Studies, 6(12): 127-136. Available from https://link.thescholedge.org/1132. [accessed 12 August 2020].

Tejada, J. & Ruíz, C. (2016). Evaluación de competencias profesionales en educación superior: retos e implicaciones. Educacion XXI, Madrid, 19(1), 17-38.