จิตตปัญญาศึกษากับการสอนสังคมศึกษา: แนวทางการพัฒนาจิตใจจากพุทธธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการเรื่อง “จิตตปัญญาศึกษากับการสอนสังคมศึกษา: แนวทางการพัฒนาจิตใจจากพุทธธรรม” มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอการบูรณาการแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา (Contemplative Education) กับการสอนวิชาสังคมศึกษา โดยใช้หลักพุทธธรรมเป็นฐานในการพัฒนาจิตใจและปัญญาของผู้เรียน แนวคิดนี้เน้นการฝึกสติ การสะท้อนคิด และการพัฒนาคุณธรรมเชิงจริยธรรม โดยเชื่อมโยงกับหลักธรรมในพุทธศาสนา เช่น สติปัฏฐาน 4 อริยสัจ 4 และอิทธิบาท 4 เพื่อนำไปสู่ความตระหนักรู้ในตนเองและสังคม กระบวนการจิตตปัญญาศึกษานี้ยังช่วยเสริมสร้างความคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) ทักษะทางสังคม และการเรียนรู้อย่างมีความหมาย ผ่านการพิจารณาเนื้อหาสังคมศึกษาเชิงลึกและเชื่อมโยงกับชีวิตจริงของผู้เรียน

            การสอนแบบจิตตปัญญาศึกษานี้ไม่เพียงช่วยให้ผู้เรียนสามารถวิเคราะห์ปัญหาสังคมได้อย่างรอบคอบ แต่ยังพัฒนาคุณธรรมและจริยธรรม เช่น ความเมตตา ความรับผิดชอบ และการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสันติสุข นอกจากนี้ การฝึกสติและสมาธิยังช่วยให้ผู้เรียนควบคุมอารมณ์ มีสมาธิ และลดความเครียด ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพในการเรียนรู้และการตัดสินใจเชิงจริยธรรม ชี้ให้เห็นว่าการผสมผสานจิตตปัญญาศึกษากับการสอนสังคมศึกษาจะช่วยพัฒนาผู้เรียนให้เป็นบุคคลที่มีคุณธรรม จิตใจเข้มแข็ง และพร้อมเผชิญปัญหาสังคมอย่างมีสติและปัญญา