การศึกษาองค์ความรู้วรรณกรรมท้องถิ่นเรื่องพระยาฆานฆาก ฉบับวัดม่อนปรางค์ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง “การศึกษาองค์ความรู้วรรณกรรมท้องถิ่นเรื่องพระยาฆานฆาก ฉบับวัดม่อนปรางค์ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์” มีวัตถุประสงค์        1) เพื่อศึกษาองค์ความรู้วรรณกรรมท้องถิ่นเรื่องพระยาฆานฆาก ฉบับวัดม่อนปรางค์ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ 2) เพื่อวิเคราะห์คุณธรรมที่ปรากฏในวรรณกรรมท้องถิ่นเรื่องพระยาฆานฆาก ฉบับวัดม่อนปรางค์ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยผู้วิจัยศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารหรือการวิจัยเชิงเอกสาร (documentary research) 

ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อตั้งแต่โบราณกาลนานมา ธรรมเทศนา     พระยาฆานฆากจะนำมาเทศนาเพื่อใช้ในพิธีขอน้ำฝนยามที่บ้านเมืองเกิดความ   แห้งแล้ง ตามประเพณีดั้งเดิมของชาวอำเภอลับแล ธรรมเทศนาพระยาฆานฆากจะนิยมนำมาเทศนาโปรดภิกขุ อุบาสก อุบาสิกาและเหล่าพุทธศาสนิกชนในช่วงเข้าพรรษา โดยใช้เวลาในการประกอบพิธีประมาณ 4 วัน เนื้อหาธรรมพระยาฆานฆาก จะแตกต่างจากพระธรรมเทศนาทั่วไป คือจะเป็นภาษาเหนือที่มีลักษณะเหมือนการแต่งกระทู้ธรรม โดยจะขึ้นต้นนำด้วยพระคาถาบาลี แล้วอธิบายเป็นร้อยแก้วแบบภาษาล้านนา ที่มีความละเมียดละไมในการใช้ภาษา เนื้อหาของการเทศน์เป็นการสั่งสอนให้รู้จักบาปบุญคุณโทษ รู้จักการให้ทาน รักษาศีล เจริญภาวนา ทำดีละเว้นความชั่ว พร้อมทั้งยังสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมไว้อีกด้วย

            คุณธรรมที่ปรากฏในวรรณกรรมท้องถิ่นเรื่องพระยาฆานฆาก ฉบับวัดม่อนปรางค์ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ปรากฏทั้งหมด 8 ประการด้วยกัน ประกอบด้วย 1. ความขยัน 2. ความซื่อสัตย์ 3. ความมีวินัย 4. ความสุภาพ          5. ความสะอาดกาย 6. ความสะอาดใจ 7. ความสามัคคี และ 8. ความมีน้ำใจ