แนวคิดเรื่อง “ความหวัง” ในพุทธศาสนาเถรวาท

Main Article Content

ดร.พิชญรัตน์ เหมนาไลย
ผศ.ดร. เดโชพล เหมนาไลย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ๒ ประการ คือ ๑) ศึกษาแนวคิดเรื่อง “ความหวัง” ที่ปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท และ ๒) เพื่อวิเคราะห์แนวคิดเรื่อง “ความหวัง” ในพุทธศาสนาเถรวาทอย่างเป็นระบบ โดยใช้ข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนารวมไปถึงเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเป็นหลักในการศึกษาวิเคราะห์ ผลจากการวิจัยพบว่าแนวคิดเรื่อง “ความหวัง” ปรากฏอย่างชัดเจนอยู่ในคัมภีร์พุทธศาสนา โดยความหวังในภาษาบาลีใช้คำว่า “อาสา” จัดเป็นอยู่ในกลุ่มความหมายร่วมของตัณหาซึ่งพุทธศาสนามองว่าเป็นกิเลสที่ทำให้เกิดทุกข์ ดังมีการแบ่งบุคคลออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ บุคคลที่หมดความหวัง บุคคลที่ยังมีความหวัง และบุคคลที่ปราศจากความหวัง (คือ พระอรหันต์) นอกจากนั้นผู้เขียนเสนอข้อพิจารณาเพื่อการวิเคราะห์แนวคิดเรื่อง “ความหวัง” อย่างเป็นระบบออกเป็น ๓ ประการ ได้แก่ ข้อพิจารณาเรื่องความหวังกับการบรรลุธรรม ความหวังกับแรงขับเคลื่อนชีวิต        และความหวังกับการอยู่กับปัจจุบัน

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

ภาษาไทย

ป. หลงสมบุญ. พจนานุกรมมคธ-ไทย. กรุงเทพมหานคร: มปท. มปป.

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สรุเตโช). ศัพท์วิเคราะห์. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์เลี่ยงเชียง. ๒๕๕๐.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ ๑๓. กรุงเทพมหานคร : บริษัท เอส.อาร์.พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด. ๒๕๔๘.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ ๓๗. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ผลิธัมม์, ๒๕๕๖.

พระพุทธโฆสเถระ. คัมภีร์วิสุทธิมรรค. สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถร) แปลและ เรียบเรียง. พิมพ์ครั้งที่ ๔.กรุงเทพมหานคร : ประยูรวงศ์พริ้นติ้ง, ๒๕๔๖.

พระมหาสมปอง มุทิโต, (ผู้แปล), คัมภีร์อภิธานวรรณนา, กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ธรรมสภา, ๒๕๔๒.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙.

โสรีย์ โพธิแก้ว. (ผู้แปล). แห่งความงดงามของชีวิต. กรุงเทพมหานคร : โกมลคีมทอง, ๒๕๕๓.

ภาษาอังกฤษ

Claudia Bloeser and Titus Stahl. "Hope" in The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/hope/.15 December 2019.

T. W. Rhys Davids and William Stede, The Pali Text Society's Pali-English Dictionary. Retrieved from http://lirs.ru/lib/dict/Pali-English_Dictionary, 1921-25,v1.pdf. 14 February 2020.