เกณฑ์ตัดสินความดีในปรัชญาประโยชน์นิยมของจอห์น สจ๊วต มิลล์ กับปรัชญาภควัทคีตา: การศึกษาเชิงเปรียบเทียบ

บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาเปรียบเทียบเกณฑ์ตัดสินความดีในปรัชญาประโยชน์นิยมของจอห์น สจ๊วต มิลล์กับปรัชญาภควัทคีตา ซึ่งผลการวิจัยพบว่า ปรัชญาทั้งสองเน้นให้มนุษย์เลือกทำหน้าที่ของตนเองให้ดีที่สุด และถือว่าการกระทำใดๆก็ตามที่มีเป้าหมายเพื่อให้เกิดประโยชน์ส่วนรวม ถือเป็นการกระทำที่ถูกต้อง เพราะเป็นการสร้างความเป็นธรรมและความผาสุขให้สังคม แต่ปรัชญาทั้งสองเห็นต่างกัน ๓ ประเด็น คือ ๑. ความหมายของความดี กล่าวคือ ประโยชน์นิยมของมิลล์นิยามความดี ว่าคือ ความสุขหรือความพอใจ แต่คีตานิยามความดีว่า การมีเจตนาบูชาพระเจ้า ๒. เหตุเกิดของความดี ประโยชน์นิยมของมิลล์ เห็นว่า ความดีเกิดจากมนุษย์ด้วย ๒ ปัจจัยคือ ๑. สิ่งแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อความคิดและการกระทำของมนุษย์ และ๒. มโนธรรม คือ ความรู้สึก หรือความสำนึกที่เกิดจากการเป็นส่วนหนึ่งของสังคมที่จูงใจให้มนุษย์เลือกทำหน้าที่ของตนเอง ส่วนคีตา ถือว่า ความดีมาจากพระเจ้าผู้เดียว และ๓. เกณฑ์ตัดสินความดี กล่าวคือ ประโยชน์นิยมของมิลล์พิจารณาที่ผลของการกระทำ ซึ่งคือ ความสุขหรือประโยชน์ที่เกิดกับส่วนรวม     ส่วนคีตาพิจารณาจากการมีเจตนาบูชาพระเจ้า