การสำรวจจุดเสี่ยงและประเมินความเสี่ยงภัยพิบัติน้ำท่วมอย่างมีส่วนร่วม ตำบลเชิงแส อำเภอกระแสสินธุ์ จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

         ปัญหาน้ำท่วมซ้ำซากในตำบลเชิงแส ริมทะเลสาบสงขลาเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเสี่ยงและสำรวจจุดเสี่ยงน้ำท่วมอย่างมีส่วนร่วม การประเมินความเสี่ยงใช้ข้อมูลภัยพิบัติและผลกระทบในอดีต ส่วนการสำรวจจุดเสี่ยงใช้วิธีการแบ่งโซนพื้นที่ แล้วจึงกำหนดตำแหน่งจุดเสี่ยงและลงสำรวจ เน้นการทำงานเพิ่มศักยภาพชุมชนเพื่อยกระดับศักยภาพในการจัดการภัยพิบัติ ผลการศึกษาการประเมินพื้นที่เสี่ยง พบว่า เมื่อเกิดภัยระดับน้ำท่วมปานกลางถึงรุนแรงมากนั้นเริ่มส่งผลกระทบต่อโซนที่อยู่อาศัยและพื้นที่เกษตรกรรมจะได้รับผลกระทบระดับปานกลาง ขณะที่ภูเขาและชายฝั่งทะเลได้รับผลกระทบน้อย ส่วนการระบุจุดเสี่ยงที่ทำให้เกิดน้ำท่วม พบว่า มีจุดเสี่ยงทั้งหมด 45 จุด ชุมชนเลือก 20 จุด เป็นจุดเร่งด่วนที่ต้องแก้ปัญหา มากกว่าครึ่งเป็นปัญหาการระบายน้ำ การขวางทางน้ำของถนน หรือทำให้ทางน้ำธรรมชาติเดิมให้มีขนาดเล็กลง ซึ่งมีทั้งที่อยู่ในชุมชน พื้นที่เกษตรกรรม และระบบคลองที่เชื่อมกับทะเลสาบสงขลา ข้อเสนอในการแก้ปัญหา ควรเน้นโครงการแก้ปัญหาตามจุดที่ได้ระบุไว้ ทำให้พื้นที่มีการระบายน้ำดีขึ้น ทั้งระดับท่อระบายน้ำในชุมชน คูน้ำในพื้นที่เกษตร และควบคุมน้ำในลำคลองสายหลัก และควรนำข้อเสนอจากงานวิจัยเข้าหารือและทำงานอย่างมีส่วนร่วมกับภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ควรจัดตั้งคณะทำงานชุมชนเพื่อผลักดันการแก้ปัญหาและคงแนวทางการทำงานร่วมกันระหว่างชุมชนกับนักวิชาการ เพื่อสร้างการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรมและเป็นต้นแบบการจัดการน้ำท่วมโดยมีชุมชนเป็นฐาน