รูปแบบกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพในการควบคุมน้ำหนักตัวของเด็กวัยเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกินในเขตเมือง

บทคัดย่อ

การศึกษามีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพในการควบคุมน้ำหนักตัวของเด็กวัยเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน  การศึกษามี 3 ระยะ คือ  1) ศึกษาปัญหาและอุปสรรคการดำเนินงานควบคุมภาวะโภชนาการเกินของเด็กวัยเรียน  2) สร้างรูปแบบกิจกรรม และ  3)  ทดสอบความเป็นไปได้ของรูปแบบกิจกรรม กลุ่มตัวอย่างระยะที่ 1 ได้แก่  ผู้บริหารโรงเรียน  ครูที่เกี่ยวข้อง  เจ้าหน้าที่สาธารณสุข  นักโภชนาการ  ผู้ประกอบอาหารของโรงเรียน  ผู้ปกครองและเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลายที่มีภาวะโภชนาการเกิน รวมจำนวน 30  คน เครื่องมือการวิจัย คือ แบบสอบถามปัญหาและอุปสรรคการดำเนินงานฯ แนวทางการสัมภาษณ์เชิงลึก  และการสนทนากลุ่ม ระยะที่ 2 สร้างรูปแบบฯ โดยใช้ข้อมูลระยะที่ 1 ร่วมกับการพิจารณาของผู้เชี่ยวชาญ ระยะที่ 3 ทดสอบความเป็นไปได้ของรูปแบบกิจกรรม กลุ่มตัวอย่างระยะที่ 3 มี 330 คน  เครื่องมือวัดผลการทดสอบคือ ดัชนีน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูงของนักเรียน ผลการทดสอบภายใน 3 เดือน  พบว่า นักเรียนที่มีภาวะโภชนาการท้วมเปลี่ยนแปลงเป็นสมส่วน นักเรียนที่เริ่มอ้วนเปลี่ยนแปลงเป็นท้วม แต่นักเรียนที่ภาวะโภชนาการอ้วนไม่มีการเปลี่ยนแปลง  การทดสอบได้ผลว่ารูปแบบกิจกรรมที่สร้างขึ้นมีความเป็นไปได้ในการนำไปใช้เพื่อควบคุมภาวะโภชนาการเกินของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย การศึกษาเสนอแนะให้ศึกษาซ้ำโดยใช้กลุ่มตัวอย่างและระยะเวลาทดสอบมากกว่าครั้งนี้

รูปแบบกิจกรรมที่นำเสนอประกอบด้วยกิจกรรมหลัก 4 กิจกรรม คือ  1) ประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การควบคุมภาวะโภชนาการเกินของเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลาย แก่ผู้บริหารโรงเรียน ครูที่เกี่ยวข้อง ผู้ประกอบอาหารของโรงเรียน ผู้ปกครองและเด็กนักเรียน  2) ผู้ปกครองและครูจัดอาหารที่ครบถ้วนมีความพอดีทั้งพลังงานและปริมาณทั้งที่บ้านและโรงเรียน 3) ผู้ปกครองและครูจัดกิจกรรมการออกกำลังกายที่ถูกต้องทั้งที่บ้านและโรงเรียน  4) เด็กนักเรียนบริโภคอาหารถูกต้อง ออกกำลังกายทั้งที่บ้านและโรงเรียน บันทึกทุกวัน และส่งสมุดบันทึกฯ ให้ผู้ปกครองและครูประจำชั้น เพื่อการตรวจสอบ