การบริหารตนตามแนวพุทธธรรมเพื่อบริหารองค์การทางการศึกษา
Main Article Content
บทคัดย่อ
การบริหารตนตามแนวพุทธธรรมเพื่อบริหารองค์การทางการศึกษา เป็นการนำหลักพุทธธรรม คือ สติปัฏฐาน ๔ นำมาบูรณาการกับการบริหารตนเพื่อเป็นประโยชน์ต่อการบริหารองค์การทางการศึกษา อันเป็นกระบวนการทำงานร่วมกันของสติกับปัญญา (สัมปชัญญะ) คือ สติจับให้ปัญญาดู โดยผู้บริหารองค์การทางการศึกษาใช้สติตามดูโดยมีปัญญารู้เท่าทันตามเป็นจริงที่เกิดขึ้นทั้ง ๔ ด้าน คือ กาย ความรู้สึก จิต และธรรม ประกอบด้วย ๑) การบริหารตนด้วยกายานุปัสสนา (ดูกาย) ผู้บริหารใช้สติตามดูโดยมีปัญญารู้เท่าทันสภาพทางร่างกาย ประกอบด้วยการเรียนรู้จากการทำงานและการรักษาสุขภาพ ๒) การบริหารตนด้วยเวทนานุปัสสนา (ดูความรู้สึก) ผู้บริหารใช้สติตามดูโดยมีปัญญารู้เท่าทันความรู้สึกสุขทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์ที่เกิดขึ้น ประกอบด้วยการทำงานอย่างมีความสุข และการพักผ่อนหย่อนใจ ๓) การบริหารตนด้วยจิตตานุปัสสนา (ดูจิต) ผู้บริหารใช้สติตามดูโดยมีปัญญารู้เท่าทันสภาพจิตใจ ประกอบด้วยความมีจิตใจที่เข้มแข็งมั่นคง การควบคุมตนเอง การมีวิสัยทัศน์ ความขยันหมั่นเพียร ความซื่อสัตย์สุจริต ความเสียสละเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และ ๔) การบริหารตนด้วยธัมมานุปัสสนา (ดูธรรม) ผู้บริหารใช้สติตามดูโดยมีปัญญารู้เท่าทันเรื่องราวทั้งหลายที่รู้ที่คิดที่เกิดขึ้นในใจ ประกอบด้วยการประหยัดและเก็บออม การรักษาระเบียบวินัยและเคารพกฎหมาย การปฏิบัติตามคุณธรรมของศาสนา และการมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
Article Details
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความในวารสารฉบับนี้ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้นเพียงผู้เดียว และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
กองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ในการคัดเลือกบทความลงตีพิมพ์และจะแจ้งให้เจ้าของบทความทราบหลังจากผู้ประเมินบทความตรวจอ่านบทความแล้ว
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ถือเป็นกรรมสิทธิ์ของคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ห้ามนำข้อความทั้งหมดหรือบางส่วนไปพิมพ์ซ้ำ เว้นเสียแต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากมหาวิทยาลัยฯ เป็นลายลักษณ์อักษร
เอกสารอ้างอิง
นิพนธ์ กินาวงศ์. (๒๕๔๓). หลักการบริหารการศึกษา. พิษณุโลก : ตระกูลไทย.
พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (๒๕๔๖). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ ๑๐. กรุงเทพมหานคร: เอส อาร์ พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (๒๕๔๙). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพมหานคร : สหธรรมิก.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (๒๕๕๑). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่๑๑. กรุงเทพมหานคร : เอส อาร์ พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (๒๕๕๘). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ ๔๓. กรุงเทพมหานคร: พิมพ์ผลิธัมม์.
พระศรีคัมภีรญาณ (สมจินต์ สัมมาปญฺโญ/วันจันทร์). (๒๕๕๙). บูรณาการพุทธธรรมเพื่อเสริมสร้างพลังบริหาร. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระเอฮารา พระโสมเถระและพระเขมินทเถระ. (๒๕๕๔๑). วิมุตติมรรค. แปลโดย พระราชวรมุนีและคณะ. พิมพ์ครั้งที่ ๕. กรุงเทพมหานคร : เคล็ดไทย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (๒๕๓๙). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วรภาส ประสมสุข และนิพนธ์ กินาวงศ์. (๒๕๕๐). หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธธรรม. วารสารศึกษาศาสตร์. ปีที่ ๑๘ ฉบับที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๙-มีนาคม : ๖๗.
วราภาส ประสมสุข. (๒๕๔๓). หลักการบริหารการศึกษาตามแนวพุทธธรรม. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยนเรศวร.
วริยา ชิรวรรโณ และคนอื่นๆ. (๒๕๔๘). วิวัฒนาการการตีความคำสอนเรื่องสมาธิในพระพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร:จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมศักดิ์ บุญปู่. (๒๕๕๗). พลธรรม : พลังอำนาจเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษายุคใหม่. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๒ กันยายน-ธันวาคม : ๑-๑๒.
อนุสรณ์ ยกให้. (๒๕๔๙). การนำเสนอรูปแบบการบริหารของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยนเรศวร.