กลยุทธ์การบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดพระพุทธศาสนาในภาคกลาง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อวิเคราะห์สภาพปัจจุบันและปัญหาการบริหารโรงเรียนการ
กุศลของวัดในพระพุทธศาสนา ๒) เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักบริหารสถานศึกษาเชิงพุทธ และการ
วางแผนกลยุทธ์ ๓) เพื่อน าเสนอกลยุทธ์การบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนาในภาค
กลาง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ได้แก่ การวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพ มี
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามความพึงพอใจต่อสภาพการบริหารโรงเรียนของผู้บริหาร
และครู ๔๐๐ รูป/คน และแบบสัมภาษณ์สภาพปัญหาการบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดใน
พระพุทธศาสนาและการจัดท ากลยุทธ์การบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนากับ
ผู้บริหาร ๕ รูป/คน และการสนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ ๘ รูป/คน เพื่อตรวจสอบกลยุทธ์การบริหาร
โรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนา การวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ
ค่าความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เอกสาร และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
สภาพปัจจุบันและปัญหาการบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนาโดยภาพรวมมี
การปฏิบัติการเป็นที่น่าพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เรียงล าดับจากค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย คือ
งบประมาณ วิชาการ การบริหารทั่วไป และการบริหารงานบุคคล โดยสามารถน ามาวิเคราะห์เป็นจุด
แข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค์ ดังนี้
จุดแข็ง มีกิจกรรมสนับสนุนวิชาการ ครูอาจารย์มีความรู้ความสามารถ สภาพแวดล้อมเอื้อต่อ
การจัดการเรียนการสอน และได้รับการอุปถัมภ์งบประมาณจากภาครัฐและเอกชน
จุดอ่อน ขาดการวางแผนการเรียนการสอน บุคลากรไม่ตรงกับสายงาน ขาดความรู้ด้าน
เทคโนโลยีและทักษะในการปฏิบัติงานและงบประมาณไม่เพียงพอ
โอกาส ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชนในทุกๆ ด้าน ส่งเสริมการจัด
กิจกรรมและแหล่งการเรียนรู้มีชุมชนให้ความร่วมมือในเป็นอย่างดี
อุปสรรค หลักสูตรไม่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน สื่อการจัดการเรียนการสอนไม่
เพียงพอ ครูอาจารย์ขาดขวัญก าลังใจในการปฏิบัติงาน ขาดการสนับสนุนงบประมาณอย่างต่อเนื่อง
แนวคิด ทฤษฎี หลักบริหารสถานศึกษาเชิงพุทธที่ค้นพบ คือ การน าหลักอิทธิบาท ๔ และ
สังคหวัตถุ ๔ มาส่งเสริมการบริหารสถานศึกษาทั้ง ๔ ด้าน การวางแผนกลยุทธ์ ด าเนินการตาม
ขั้นตอน ดังนี้ ๑) ตรวจสอบประเมินสภาพแวดล้อมทั้งปัจจัยภายนอกและภายในโรงเรียนการกุศล ๒)
วางแผนกลยุทธ์การบริหารโรงเรียนโดยก าหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ วัตถุประสงค์ เป้าหมายและประเด็น
กลยุทธ์ ๓) ตรวจสอบกลยุทธ์ ๔) ก าหนดการประเมิน ก ากับ ติดตามและตรวจสอบ ปรับปรุงและ
พัฒนาให้กลยุทธ์ที่ก าหนดอยู่เกิดความสอดคล้องกับสถานการณ์จริง
กลยุทธ์การบริหารโรงเรียนการกุศลของวัดในพระพุทธศาสนาประกอบด้วย ๑) วิสัยทัศน์
(Vision) คือ จัดการศึกษาเพื่อพัฒนาจิตใจเด็กไทยให้เป็นคนดี คนเก่ง และมีความสุข ๒) พันธกิจ
(Mission) คือ มุ่งจัดการศึกษาศาสนสงเคราะห์ มุ่งพัฒนาเด็กให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ด้านกาย สังคม
จิตใจ และปัญญา และมุ่งผลิตเด็กให้เป็นคนดี เก่ง และมีความสุข ๓) วัตถุประสงค์ (Objective) คือ
เด็กเป็นคนดี มีคุณธรรมน าความรู้ และด าเนินชีวิตอย่างมีความสุข ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง มีการ
บริหารงบประมาณด้วยสุจริตธรรมและสนับสนุนสวัสดิการอย่างทั่วถึง บุคลากรมีศักยภาพและมีการ
พัฒนาตนเองอย่างสม่ าเสมอ และระบบการบริหารงานทั่วไปมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล และ
๔) กลยุทธ์ ๔ ด้าน ได้แก่ กลยุทธ์ที่ ๑ ด้านวิชาการ คือ พัฒนาหลักสูตรและกระบวนการเรียนการ
สอนให้มีคุณภาพ กลยุทธ์ที่ ๒ ด้านงบประมาณ คือ พัฒนาระบบความสุจริตธรรมและดูแลสวัสดิการ
อย่างทั่วถึง กลยุทธ์ที่ ๓ ด้านบุคคล คือ พัฒนาบุคลากรทางการศึกษาให้มีคุณภาพและมีความสุข
และกลยุทธ์ที่ ๔ ด้านงานทั่วไป คือ พัฒนาระบบการบริหารงานทั่วไปให้ได้มาตรฐานสากล