การพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาล

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ของการวิจัย คือ ๑) เพื่อศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหาร
สถานศึกษาพยาบาล ๒) เพื่อพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาล ๓)
เพื่อตรวจสอบความสอดคล้องโมเดลความสัมพันธ์เชิงโครงสร้างตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหาร
สถานศึกษาพยาบาลที่พัฒนาขึ้นกับข้อมูลเชิงประจักษ์ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน ด าเนินการ
วิจัยโดยศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ สังเคราะห์เป็นองค์ประกอบ
หลักและตัวบ่งชี้ ตรวจสอบคุณภาพของตัวบ่งชี้โดยผู้เชี่ยวชาญ ได้ค่า IOC 0.71- 1.00 และการ
สนทนากลุ่ม น าไปทดลองใช้เพื่อหาคุณภาพกับผู้บริหารและอาจารย์ที่ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างจ านวน 30
คน ได้ค่าความเชื่อมั่น 0.96 และเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง ผู้บริหารและอาจารย์ผู้สอน ในวิทยาลัย
พยาบาลสังกัด สถาบันพระบรมราชชนก 500 คน โดยใช้แบบสอบถามเกี่ยวกับความเหมาะสมของ
ตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธ ของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาล เป็นแบบประเมินค่า 5 ระดับ จ าแนก
เนื้อหาตามองค์ประกอบหลักและองค์ประกอบย่อย ตามนิยามเชิงปฏิบัติการ วิเคราะห์ความ
สอดคล้องโมเดลความสัมพันธ์เชิงโครงสร้างตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษา
พยาบาลที่พัฒนาขึ้นกับข้อมูลเชิงประจักษ์ โดยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน ด้วยโปรแกรม
ส าเร็จรูปเอมอส (AMOS) และตรวจสอบความสอดคล้องของความกลมกลืนของโมเดลการวิจัยกับ
ข้อมูลเชิงประจักษ์ ประกอบด้วย Chi-Square, CMIN/df., ดัชนีวัดความสอดคล้องกลมกลืนเชิง
สัมพัทธ์ (Comparative Fit Index: CFI) ดัชนีวัดความกลมกลืน (Goodness of Fit Index: GFI) , .
ดัชนีความกลมกลืนเชิงเปรียบเทียบกับรูปแบบฐาน (Incremental fit index; IFI) , ดัชนีความ
กลมกลืนประเภทเปรียบเทียบกับรูปแบบอิสระ (Normed fit index; NFI), . ดัชนีวัดความกลมกลืนที่
ปรับแก้ไขแล้ว (Adjusted Goodness of Fit Index: AGFI), ดัชนีรากที่สองของค่าเฉลี่ยความ
คลาดเคลื่อนก าลังสองของการประมาณค่า (Root Mean Square Error of Approximation:
RMSEA) และดัชนีรากของค่าเฉลยก าลงสองของส่วนเหลือ (Root Mean Square Residual: RMR)
ผลการวิจัย พบว่า
1. องค์ประกอบภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาล ประกอบด้วย 3
องค์ประกอบหลัก 9 องค์ประกอบย่อย องค์ประกอบหลักที่ 1 การครองตน ประกอบด้วย
องค์ประกอบย่อย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ หลักไตรสิกขา หลักพรหมวิหารธรรม หลักสัปปุริสธรรม
องค์ประกอบหลักที่ 2 การครองคน ประกอบด้วยองค์ประกอบย่อย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ หลัก
กัลยาณมิตรธรรม หลักสังคหวัตถุ 4 หลักสาราณียธรรมองค์ประกอบหลักที่ 3 การครองงาน
ประกอบด้วยองค์ประกอบย่อย 3 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ หลักอริยสัจ 4 หลักทศพิธราชธรรม หลัก
อิทธิบาท 4
2. การพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาล ได้สร้างตัวบ่งชี้
ทั้งหมด 49 ตัว ประกอบด้วยด้านการครองตน จ านวน 14 ตัว ด้านการครองคน จ านวน 17 ตัว
และด้านการครองงาน จ านวน 18 ตัว น าตัวบ่งชี้ที่สร้างขึ้น ไปให้ผู้เชี่ยวชาญ ตรวจสอบความ
เที่ยงตรงตามเนื้อหา และพิจารณาความเหมาะสมของตัวบ่งชี้จากการสนทนากลุ่ม (focus group)
ของผู้เชี่ยวชาญ และน าไปเก็บข้อมูลกับกลุ่มตัวอย่างพบว่าตัวบ่งชี้มีความเหมาะสมในระดับดีมากทุก
ตัวบ่งชี้
3. การตรวจสอบความสอดคล้องโมเดลความสัมพันธ์เชิงโครงสร้างตัวบ่งชี้ภาวะผู้น าเชิงพุทธ
ของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาลที่พัฒนาขึ้นกับข้อมูลเชิงประจักษ์ วิเคราะห์แบบจ าลองตัวบ่งชี้ภาวะ
ผู้น าเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษาพยาบาลพบว่าตัวบ่งชี้ แต่ละตัวมีน้ าหนักค่าสัมประสิทธิ์ระหว่าง
0.56 – 0.98 และมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เชิงพหุยกก าลังสอง (R2) ระหว่าง 30.80% -
96.60% โมเดลมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์อยู่ในเกณฑ์ดี มีค่า Chi – Square
= 8.808 df = 6.0 Sig. = 0.185 และ CMIN/df. = 1.468 CFI= 1.000 GFI =0.996 AGFI=
0.971 RMSEA =0.031 NFI= 0.999 IFI= 1.000 RMR= 0.002