รูปแบบการบริหารความเสี่ยงของงานวิชาการสำหรับสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา

บทคัดย่อ

ดุษฎีนิพนธ์เรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษาสภาพบริหารความเสี่ยงของการบริหารงานวิชาการของสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ๒) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารความเสี่ยงงานวิชาการสาหรับสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ๓) เพื่อนาเสนอรูปแบบการบริหารความเสี่ยงงานวิชาการของสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เป็นงานวิจัยแบบผสมผสานวิธี โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงปริมาณ และการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบด้วย ๑) การศึกษาเอกสาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ๒) ใช้แบบสอบถามสภาพการบริหารความเสี่ยงงานวิชาการ จากกลุ่มตัวอย่าง ซึ่งเป็นผู้บริหารและคณาจารย์ในสถานศึกษา จานวน ๓๖๗ รูป/คน ทาการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ๓) ใช้แบบสัมภาษณ์เกี่ยวกับการบริหารความเสี่ยง จากผู้ทรงคุณวุฒิที่คัดเลือกแบบเจาะจง จานวน ๘ รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ๔) สนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ จานวน ๑๐ รูป/คน เพื่อพิจารณาความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารความเสี่ยงวิชาการ
ผลการวิจัยพบว่า
๑. สภาพการบริหารความเสี่ยงงานวิชาการสาหรับสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา โดยภาพรวม มีความเสี่ยงอยู่ในระดับปานกลาง เรียงลาดับค่าเฉลี่ยจากความเสี่ยงมากไปหาน้อยได้ดังนี้ ๑) ด้านการวัดและประเมินผลการศึกษา ๒) ด้านการพัฒนาสื่อ นวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ๓) ด้านการพัฒนาหลักสูตรการศึกษา และ ๔) ด้านการจัดการเรียนการสอน โดยแต่ละด้านมีความเสี่ยงเกี่ยวกับการกาหนดกลยุทธ์ในการวางแผน การดาเนินการ การจัดใช้งบประมาณและการปฏิบัติตามกฎระเบียบที่มีอยู่๒. การพัฒนารูปแบบการบริหารความเสี่ยงของงานวิชาการสาหรับสถานศึกษา สังกัด
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ใช้วิธีดาเนินการ ๘ ขั้นตอน คือ ๑) การจัดสภาพแวดล้อม
ในองค์กร ๒) การกาหนดวัตถุประสงค์ การบริหารความเสี่ยงของงานวิชาการ ๓) การบ่งชี้เหตุการณ์
ความเสี่ยง ๔) การประเมินความเสี่ยง ๕) การตอบสนองความเสี่ยง ๖ การจัดกิจกรรมการควบคุม
เสี่ยง ๗) การจัดทาข้อมูลสารสนเทศและการสื่อสาร และ ๘) การติดตามและประเมินผลการจัดการ
ความเสี่ยง
๓. รูปแบบการบริหารความเสี่ยงงานวิชาการสาหรับสถานศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่
การศึกษาประถมศึกษา ได้รับการพิจารณารับรองจากผู้ทรงคุณวุฒิว่ามีความเหมาะสมสามารถ
นาไปใช้บริหารจัดการความเสี่ยงงานวิชาการในสถานศึกษาได้ โดยมีรูปแบบการดาเนินการ ๕
ประการ ได้แก่ ๑) สภาพความเสี่ยงการบริหารงานวิชาการของสถานศึกษา มี ๔ ด้านคือ (๑) ด้าน
การพัฒนาหลักสูตรการศึกษา (๒) ด้านการจัดการเรียนการสอน (๓) ด้านการพัฒนาสื่อนวัตกรรม
และเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา และ (๔) ด้านการวัดและประเมินผลการศึกษา ๒) วัตถุประสงค์ของการ
บริหารความเสี่ยง มี ๓ ประการ คือ (๑) กาหนดกิจกรรมเพื่อลดความเสี่ยงการบริหารงานวิชาการ
ของสถานศึกษา (๒) ส่งเสริมบทบาทบุคลากรในการบริหารงานวิชาการของสถานศึกษาให้มีคุณภาพ
(๓) พัฒนาระบบการบริหารงานวิชาการของสถานศึกษาให้ดีขึ้น ๓) ตัวบ่งชี้ความเสี่ยงที่เกิดขึ้น มี ๔
ประเด็นคือ ความเสี่ยงด้านการบริหารการเงิน ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์ ความเสี่ยงด้านการดาเนินงาน
และความเสี่ยงด้านกฎระเบียบ ๔) การจัดการความเสี่ยง โดยการปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมของ
บุคลากรที่เกี่ยวข้องคือ (๑) วางแผนกลยุทธ์การบริหารงานวิชาการ กาหนดแผนงาน โครงการ และ
กิจกรรม (๒) ผลิตข้อมูลสารสนเทศ แผนการดาเนินงานที่ปฏิบัติ กระบวนการ กฎระเบียบข้อบังคับที่
เกี่ยวข้อง ประชาสัมพันธ์ให้รับทราบทั่วกัน (๓) การดาเนินงานตามแผนปฏิบัติการที่กาหนด ทุกด้าน
ของงานวิชาการ (๔) การติดตาม กากับ รายงานผล เป็นระยะๆ เพื่อปรับปรุงแก้ไขและพัฒนาต่อเนื่อง
(๕) การจัดประชุมผู้บริหารหน่วยย่อย รับทราบ พิจารณา สะท้อนผลกลับ ๕) การจัดกิจกรรมควบคุม
ความเสี่ยงและการประเมินผลสาเร็จ คือ (๑) การกากับ ติดตามการปฏิบัติงาน รายงานผลทุกระยะ
(๒) การพัฒนาเพิ่มทักษะให้บุคลากร อย่างต่อเนื่องในงานที่ติดขัด (๓) ประชุม รับทราบผล สะท้อน
กลับ ตามระยะที่กาหนด