ักยภาพทางปัญญาตามหลักพระพุทธศาสนา: แนวคิดหลักส าหรับการบริหารการศึกษา

บทคัดย่อ

การจัดการศึกษาทุกระดับมุ่งเน้นฝึกฝนอบรมมนุษย์ให้มีศักยภาพมากขึ้น โดยมีหลักการ
ประการหนึ่งที่ผู้ให้การศึกษาหรือผู้บริหารการศึกษาควรค านึงคือ ความเชื่อมั่นในศักยภาพทางปัญญา
ของมนุษย์ กล่าวคือผู้ให้การศึกษาหรือผู้บริหารการศึกษาต้องไม่ดูถูกดูแคลนความสามารถในการ
เรียนรู้และพัฒนาตนเองของผู้เรียน แม้จะอยู่ในระดับที่แตกต่างกันก็ตาม พระพุทธเจ้าทรงเป็น
แบบอย่างในการให้โอกาสมนุษย์ในการพัฒนาตนเองอย่างเสมอภาค ทรงเข้าใจระดับปัญญาที่แตกต่าง
กัน และใช้ปัญญาให้เป็นเสมือนสิ่งที่จะหลอมหรือท าให้มนุษย์เท่าเทียมกัน บทความนี้ มุ่งน าเสนอ
แนวคิดว่าด้วยศักยภาพทางปัญญา บ่อเกิดของปัญญา และหน้าที่ของปัญญาด้านต่าง ๆ ซึ่งผู้ให้
การศึกษา เช่น ครู อาจารย์ หรือผู้บริหารการศึกษาระดับต่างๆ ต้องส าเหนียกอยู่ตลอดเวลา และควร
น าหลักการ ทางปัญญาดังกล่าวมาปรับใช้ในการปฏิบัติงานโดยการ ยอมรับในศักยภาพทางปัญญา
ของตน ไม่ดูถูกระดับปัญญาของผู้เรียน เป็นแบบอย่างในการพัฒนาตนเองด้านปัญญาอยู่เสมอ
ด าเนินชีวิตอย่างรู้เท่าทันกิเลสไม่อิจฉาหรือให้ร้ายผู้อื่น มุ่งพัฒนาศักยภาพทางปัญญากล่าวคือ การคิด
เป็น ท าเป็น และแก้ปัญหาเป็นให้แก่ผู้เรียนอยู่เสมอ