แนวทางการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ตามหลักพุทธบริหารการศึกษา สำหรับวัดในจังหวัดปทุมธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาบริบทพื้นฐานและความพร้อมในการจัดการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของวัด 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการจัดแหล่งเรียนรู้ภายในวัดตามหลักพุทธบริหารการศึกษา 3) เพื่อเสนอแนวทางพัฒนาแหล่งเรียนรู้ตามหลักพุทธบริหารการศึกษาสำหรับวัดในจังหวัดปทุมธานี ซึ่งเป็นงานวิจัยแบบผสานวิธี คือ 1) การวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่างที่เป็นพระสังฆาธิการ ระดับเจ้าอาวาส จำนวน 123 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าความต้องการจำเป็น 2) การวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ 5 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) บริบทพื้นฐานและความพร้อมในการจัดการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของวัดในจังหวัดปทุมธานี มีความต้องการจำเป็นตามลำดับ คือ (1) การประเมินผลและติดตามผลการเรียนรู้ (2) การบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ (3) อุปกรณ์สำหรับการเรียนรู้ (4) ผู้เรียน (5) กิจกรรมที่จะทำให้เกิดการเรียนรู้ (6) วิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้ (7) ผู้ดำเนินการให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้ (8) สถานที่เรียนรู้ (9) แหล่งที่มาของความรู้และเนื้อหาความรู้ 2) แนวทางการพัฒนาการจัดแหล่งเรียนรู้ภายในวัดตามหลักพุทธบริหารการศึกษาจะต้องพิจารณาถึงองค์ประกอบที่จะทำให้เป็นแหล่งเรียนรู้โดยยึดหลักสัปปายะ 7 เพื่อให้เกิดความพร้อมในแต่ละด้าน โดยผู้ที่เกี่ยวข้องต้องกำหนดนโยบายที่เป็นรูปธรรมในการพัฒนาและปรับปรุงเพื่อทำงานร่วมกันภายใต้เป้าหมายเดียวกัน และ 3) แนวทางพัฒนาแหล่งเรียนรู้ตามหลักพุทธบริหารการศึกษาสำหรับวัดในจังหวัดปทุมธานี ประกอบด้วยหลักสัปปายะ 7 คือ (1) อาวาสสัปปายะ แหล่งเรียนรู้ควรดูแลความสะอาดและความเป็นระเบียบ (2) โคจรสัปปายะ ควรมีแผนผังของสถานที่ให้ชัดเจน (3) ภัสสสัปปายะ ผู้ดำเนินการให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้สามารถพูดให้ผู้เรียนทำกิจกรรมร่วมกัน (4) ปุคคลสัปปายะ ผู้กำหนดนโยบายผลักดันกิจกรรมให้ขับเคลื่อน (5) โภชนสัปปายะ มีอาหารที่มีความสะอาดมีคุณภาพและเกื้อกูลต่อสุขภาพ 6) อุตุสัปปายะ สภาพแวดล้อมมีอุณหภูมิพอเหมาะและสร้างบรรยากาศในการปฏิบัติกิจกรรมได้นาน และ 7) อิริยาบถสัปปายะ การจัดกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวเกิดความสมดุลของร่างกาย