ปัญหากฎหมายในการบังคับชำระหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา ตามพระราชบัญญัติกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา พ.ศ. 2560

บทคัดย่อ

บทความเรื่องปัญหากฎหมายในการบังคับชำระหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา ตามพระราชบัญญัติกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา พ.ศ. 2560 มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาความเป็นมา แนวคิดและหลักการเกี่ยวกับกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษาและหน้าที่รัฐในการให้การศึกษาตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ เพื่อศึกษาปัญหากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา และเพื่อหาแนวทางในการแก้ไขปัญหากฎหมายเกี่ยวกับหนี้ตามสัญญากู้ยืมเงินเพื่อการศึกษา จากการศึกษาพบว่า ประเด็นที่ 1 การค้ำประกันได้มีการกำหนดให้บิดา มารดา ผู้ปกครองของผู้กู้สามารถเป็นผู้ค้ำประกันได้ ซึ่งให้ความเป็นจริงแล้วบุคคลเหล่านี้มักจะมีฐานะยากจนเช่นเดียวกับผู้กู้ ดังนั้นหากผู้กู้ไม่สามารถชำระหนี้และไปบังคับเอาจากผู้ค้ำประกันก็จะไม่เกิดประโยชน์แต่อย่างใด เนื่องจากบุคคลเหล่านั้นมีฐานะยากจนเช่นเดียวกับลูกหนี้ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเป็นหนี้สูญ แต่หากมีการกำหนดให้ผู้ค้ำประกันให้ต้องเป็นบุคคลอื่นนอกเหนือจากบิดา มารดา หรือผู้ปกครองของผู้กู้แล้วก็อาจจะเป็นการเพิ่มภาระและอุปสรรคให้แก่ผู้กู้ เนื่องจากไม่สามารถหาบุคคลมาค้ำประกันได้ อันจะส่งผลทำให้ไม่สามารถกู้ยืมเงินเพื่อการศึกษาได้ ประเด็นที่ 2 ปัญหาหนี้ค้างชำระและการฟ้องร้องบังคับคดี พบว่ามีจำนวนไม่น้อยที่ผู้กู้ไม่ยอมชำระหนี้เงินคืนให้แก่กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) หลังจากที่สำเร็จการศึกษาหรือพ้นสภาพตามที่กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) กำหนด ซึ่งมีสาเหตุอันเนื่องมาจากกฎหมายที่ใช้บังคับยังไม่มีมาตรการลงโทษที่เด็ดขาดจนผู้กู้เกิดความเกรงกลัวไม่กล้าค้างชำระหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) นอกจากนี้เมื่อพิจารณาระยะเวลาการปลอดหนี้และการติดตามข้อมูลฐานะของผู้กู้เมื่อสำเร็จการศึกษาไปแล้วพบว่ายังมีช่องว่างทำให้สามารถหลีกเลี่ยงการคืนเงินดังกล่าวเนื่องจากไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลของผู้กู้ได้ และในกรณีที่ผู้กู้ซึ่งสำเร็จการศึกษาไปแล้วประกอบอาชีพอิสระก็จะเป็นการยากที่จะเข้าถึงฐานข้อมูลการเสียภาษีในกรณีที่ผู้กู้นั้นหลีกเลี่ยงการเสียภาษีด้วย หรือแม้แต่กรณีที่ผู้กู้ทำงานในหน่วยงานต่าง ๆ หากผู้กู้ไม่แจ้งข้อมูลการกู้ยืมเงินเพื่อการศึกษา หัวหน้างานก็จะไม่สามารถทราบถึงข้อเท็จจริงเพื่อทำการหักเงินได้พึงประเมินของผู้กู้ตามที่กฎหมายกำหนดได้ สุดท้ายประเด็นที่เป็นปัญหาเกี่ยวกับความสุจริตของผู้กู้ที่พบว่ามีช่องว่างของกฎหมายที่ทำให้ผู้กู้บางคนซึ่งมิใช่ผู้ที่ขาดแคลนแต่มีเจตนาไม่สุจริตแจ้งข้อมูลอันเป็นเท็จเกี่ยวกับรายได้ของครอบครัวเพื่อให้เข้ากับคุณสมบัติของผู้ที่สามารถยื่นกู้เงินกับกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.)ได้ เนื่องจากเพียงมีการนำเอกสารการรับรองรายได้ของครอบครัวที่ทำการรับรองโดยบุคคลที่กฎหมายกำหนดไปยื่นก็สามารถนำไปประกอบการกู้ยืมเงินเพื่อการศึกษาจากกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ได้ ซึ่งในความเป็นจริงผู้รับรองส่วนมากรับทราบรายได้ของครอบครัวจากตัวของผู้กู้เองเท่านั้น จึงทำให้เกิดช่องว่างอันเป็นปัญหากฎหมายอีกประการ ดังนั้น หากมีการแก้ไขกฎหมายเพื่อให้เกิดความรัดกุมเกี่ยวกับประเด็นปัญหาดังที่เสนอมาก็จะทำให้เกิดประโยชน์และใช้แก้ปัญหาข้างต้นได้ ซึ่งในปี พ.ศ. 2560 ได้มีการแก้ไขพระราชบัญญัติกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา พ.ศ. 2560 เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่การกู้ยืมเงินเพื่อการศึกษามากยิ่งขึ้น แต่อย่างไรก็ตามหลักเกณฑ์ตามพระราชบัญญัติดังกล่าวยังคงมีความไม่ชัดเจนและมีปัญหาอันอาจนำไปสู่ความขัดแย้งตลอดจนคดีพิพาทเกี่ยวกับการกู้ยืมเงินเพื่อการศึกษา ซึ่งบทความนี้อาจใช้เป็นข้อมูลเบื้องต้นในการศึกษาวิจัยให้ละเอียดต่อไป