จารึกบ้านพันดุง : มุมมองจากการอ่านและแปลใหม่

บทคัดย่อ

          จารึกบ้านพันดุง เป็นจารึกภาษาสันสกฤต จารด้วยอักษรสมัยหลังปัลลวะ ระบุมหาศักราช 751 (ตรงกับพุทธศักราช 1372) พบที่บ้านพันดุง อำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาจารึกหลักนี้ด้วยวิธีการถ่ายถอดคำอ่านจากศิลาจารึกโดยตรง แปลเป็นภาษาไทย และเปรียบเทียบกับคำอ่านและคำแปลที่เคยมีผู้ศึกษาไว้แล้ว ผลการศึกษาพบว่าจารึกหลักนี้เป็นจารึกที่มีความสำคัญและน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะแสดงให้เห็นถึงร่องรอยการผสมผสานระหว่างกลุ่มคนที่นับถือศาสนาต่างกัน อันได้แก่ ศาสนาฮินดูและศาสนาพุทธ จากการอ่านและแปลใหม่มีข้อแตกต่างจากคำอ่านและคำแปลเดิม 4 ประเด็น ได้แก่ 1) บทที่ 1 แต่งด้วยปรหรณกลิกาฉันท์ 2) บทที่ 5 คำว่า “ฤษิเวทตุรงฺเคน” เป็นการบอกศักราช 3) อาจจะไม่มีพราหมณ์ชื่อ “ศรีธีธรรมาตมกะ” และ 4) การบอกวันและเดือนในบทที่ 9 (บรรทัดที่ 10) และมีข้อสังเกต 3 ประเด็นคือ 1) ด้านอักขรวิทยา 2) ด้านไวยากรณ์และภาษา และ 3) ด้านสังคมและประวัติศาสตร์ จากข้อสังเกตนี้ทำให้สันนิษฐานว่าอาลักษณ์และผู้ประพันธ์อาจมีมากกว่า 1 คน
ทั้งยังพบว่ามีความเชื่อมโยงกับจารึกเมืองเสมา ด้านที่ 2 (พ.ศ. 1514)