วัฒนธรรมกลองปู่จาของชาวไทยอง บ้านดอนหลวง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน วัฒนธรรมกลองปู่จาของชาวไทยอง บ้านดอนหลวง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องวัฒนธรรมกลองปู่จาของชาวไทยอง บ้านดอนหลวง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูนนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ (1) เพื่อศึกษาคุณลักษณะทางดนตรีของกลองปู่จา บ้านดอนหลวง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน (2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของกลองปู่จากับวัฒนธรรมของชุมชนชาวไทยอง บ้านดอนหลวง ตลอดจนวัฒนธรรมของชุมชนอื่น ๆ ที่มีความเกี่ยวข้อง การศึกษาครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพในการดำเนินการวิจัย มีการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ทั้งแบบมีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง จากการศึกษาพบว่า กลองปู่จาของชาวไทยองบ้านดอนหลวงเป็นวัฒนธรรมดนตรีที่มีความเป็นมาที่ยาวนาน ได้รับการสืบทอดมาหลายชั่วอายุคนและเป็นสมบัติของชุมชน เครื่องดนตรี
ที่เกี่ยวข้องกับกลองปู่จาบ้านดอนหลวงปรากฏเครื่องดนตรีล้านนาหลายชนิด ได้แก่ กลองปู่จา กลองตะโล้ดโป๊ด แน ฉาบ และฆ้อง โดยการประสมวงมีการกำหนดบทบาทและหน้าที่ของเครื่องดนตรีคือเครื่องดนตรีนำวง คือ กลองปู่จา ส่วนเครื่องดนตรีประกอบ ได้แก่ ฆ้อง ฉาบ และกลองตะโล้ดโป๊ดลีลาจังหวะในการตีกลองปู่จาได้แก่ ทำนองเสือขบตุ๊ ทำนองสาวหลับเต๊อะ ทำนองล่องน่าน ทำนองฟาดแส้ และมีการเพิ่มทำนองกลองตึ่งโนงเข้ามาในปัจจุบัน นักดนตรีวงกลองปู่จามี จำนวน 9 คน เป็นบุคคลภายในชุมชนบ้านดอนหลวงและชาวบ้านในชุมชนใกล้เคียง กลองปู่จาบ้านดอนหลวงปรากฏความเชื่อและพิธีกรรม นอกจากนั้นกลองปู่จามีบทบาทต่อสังคมวัฒนธรรมในด้านต่าง ๆ ได้แก่ บทบาทในการสื่อสารภายในชุมชน การเคารพนับถือในพระอริยสงฆ์ และบทบาทในการอนุรักษ์สืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่นของชุมชนอื่น ๆ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
เชียงใหม่นิวส์. (2560). “แต่งสี อวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวง” งานหัตถกรรมผ้าฝ้าย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน. สืบค้นเมื่อ 7 มีนาคม 2565, จาก https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/584095/
ณัฐพงศ์ ปันดอนตอง. (2564). กลองปู่จาในประวัติศาสตร์ล้านนา พิธีกรรม ความเชื่อในภูมิภาคลุ่มน้ำโขง. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์, 8(1), 15-28.
ธนพงศ์ เด็ดแก้ว. (2557). กลองปู่จาในวัฒนธรรมไทยลื้อ ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ปิยมาศ มาวงศ์. (2561). ไตยอง ประวัติศาสตร์เอกลักษณ์อาหารที่ยาวนานของบ้านดอนหลวง. วารสารมังรายสาร, 6(2), 27-35.
พรสวรรค์ จันทะวงศ์. (2558). กลองบูชาในสังคมและวัฒนธรรมของชาวเชียงใหม่. วารสารวิจัยราชภัฏเชียงใหม่, 16(2), 17-28.
พระธนาเทพ สกฺกวํโส. (2560). ศึกษาการอนุรักษ์ก๋องปู่จาของชาวพุทธ ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง. (วิทยานิพนธ์พระพุทธศาสนามหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พิพัฒน์พงศ์ มาศิริ. (2559). การเปลี่ยนแปลงอัตลักษณ์ของดนตรีล้านนา. (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). เชียงราย: มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง.
เพ็ญสุภา สุขคตะ. (2562). ทำไมคนยองเมืองลำพูน จึงไม่เรียกตัวเองว่า “ไทลื้อ”. สืบค้นเมื่อ 12 ตุลาคม 2564, จาก https://www.matichonweekly.com/column/article _257167
ยศ สันตสมบัติ. (2544). มนุษย์กับวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์.
รัตนะ ตาแปง. (2563). การส่งเสริมศิลปะการแสดงกลองปู่จาของชุมชนรอบกว๊านพะเยาอย่างมีส่วนร่วม. วารสารวิจัยเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่, 12(1), 77-86.
วรวุฒิ สุภาพ. (2546). กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรมกลองปู่จา กรณีศึกษาจังหวัดลำปาง. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วันชัยยุทธ วงษ์เทพ. (2558). ศิลปะกลองชัยมงคลภูมิปัญญาล้านนา สู่การออกแบบตกแต่งภายในศูนย์ศิลปะการแสดง. วารสารวิชาการคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 14(2), 61-73.
ศิริ อเนอกสิทธิสิน และ ภัทระ คมขำ. (2560). กรรมวิธีการสร้างกลองปู่จาของครูญาณสองเมืองแก่น. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 3(2), 118-131.
อาทิตย์ วงศ์สว่าง. (2557). การอนุรักษ์และฟื้นฟูการตีกลองปู่จาล้านนาของกลุ่มลายคำในจังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
