กลไกการยกระดับศักยภาพทางการตลาดและสร้างความเข้มแข็งของกลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืนจังหวัดลำพูนสู่การพึ่งตนเองอย่างยั่งยืน บนฐานเศรษฐกิจคุณธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มุ่งเน้น 3 ประการ ได้แก่ (1) ศึกษาศักยภาพของกลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืนจังหวัดลำพูนในการบริหารจัดการตลาดผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์ (2) ออกแบบและพัฒนากลไกการตลาดที่มีประสิทธิภาพเพื่อเสริมสร้างความสามารถด้านการตลาดของกลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืน และ (3) ถ่ายทอดองค์ความรู้และสร้างเครือข่ายเพื่อยกระดับศักยภาพของกลุ่มเกษตรกรให้พึ่งพาตนเองได้อย่างมั่นคงบนพื้นฐานเศรษฐกิจคุณธรรม การวิจัยใช้ระเบียบวิธีแบบผสาน (Mixed Methods) ประกอบด้วย การวิจัยเชิงปริมาณจากแบบสอบถามกลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืน 80 คน การวิจัยเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 15 คนและการระดมความคิดเห็นของผู้นำชุมชน ตลอดจนการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อออกแบบและถ่ายทอดองค์ความรู้แก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืน

ผลการวิจัยพบว่า

1. การศึกษาจากกลุ่มเกษตรกรรมอินทรีย์ที่ยั่งยืนในอำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ประกอบด้วย 4 กลุ่ม ได้แก่ บ้านต้นผึ้ง–ป่าขาม, บ้านกอลุง, บ้านม่วงต้นผึ้ง และบ้านหนองช้างคืน พบว่า กลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืนในลำพูนส่วนใหญ่เป็นหญิงวัยทำงานถึงสูงอายุ มีการศึกษาขั้นกลางและประสบการณ์เกษตรสูง แสดงถึงพื้นฐานที่เข้มแข็ง กลุ่มเกษตรอินทรีย์มีศักยภาพด้านการตลาด โดยเฉพาะการบริหารสินค้าและการต่อรองราคา แม้ยังขาดเทคโนโลยี ทุน และการพัฒนาผลิตภัณฑ์
2. กลุ่มเกษตรกรรมยั่งยืนลำพูนมีจุดแข็งด้านการผลิตอินทรีย์ตามภูมิปัญญาท้องถิ่น แต่ขาดทักษะการตลาด ทีมวิจัยจึงจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเสริมการใช้ AI ออกแบบแบรนด์ วางแผนตลาดออนไลน์ และเล่าเรื่องผ่านประสบการณ์เกษตรกร เพื่อยกระดับแบรนด์อินทรีย์ชุมชนอย่างยั่งยืน พร้อมทั้งส่งเสริมแนวคิดการพัฒนาสินค้าให้ตรงกับความต้องการของผู้บริโภค เชื่อมโยงช่องทางการขาย
3. การถ่ายทอดองค์ความรู้และสร้างเครือข่ายความร่วมมือ โดยจัดกิจกรรม 2 ด้าน ได้แก่ (1) การอบรมเยาวชนและนิสิตด้านการผลิตเกษตรอินทรีย์แบบยั่งยืน เช่น การทำปุ๋ยหมักและการใช้สมุนไพรควบคุมแมลง และ (2) การวางแผนทำ MOU กับภาคีเครือข่าย เพื่อส่งเสริมการรวมกลุ่ม ผลิต การตลาด และสร้างแบรนด์สินค้าอินทรีย์ตามหลักเศรษฐกิจคุณธรรม