การเสริมสร้างสัมมาชีพการประดิษฐ์โคมแสนดวงอัตลักษณ์ชุมชนสำหรับผู้สูงอายุ ในเทศบาลอำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1) ศึกษาองค์ความรู้และกระบวนการประดิษฐ์โคมแสนดวงของผู้สูงอายุในชุมชน 2) พัฒนากระบวนการเสริมสร้างสัมมาชีพแก่ผู้สูงอายุในเทศบาลเมืองลำพูน และ 3) ถ่ายทอดและสร้างเครือข่ายสัมมาชีพในกลุ่มผู้ผลิตโคมแสนดวง การวิจัยใช้ระเบียบวิธีแบบผสาน (Mixed Methods) ประกอบด้วยการวิจัยเชิงเอกสาร ศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากหนังสือ รายงานการวิจัย รายงานการประชุม และเอกสารที่เกี่ยวข้อง การวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถามสำรวจความพึงพอใจของกลุ่มสัมมาชีพผู้สูงอายุในเขตเทศบาลเมืองลำพูน จำนวน 300 ชุด การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interviews) กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ประธานชุมชน ปราชญ์ชาวบ้าน ตัวแทนผู้สูงอายุ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวม 20 คน และ การวิจัยเชิงปฏิบัติการ ดำเนินการอบรมเชิงปฏิบัติการการสร้างแบรนด์ของโคมแสนดวงให้ทันสมัยให้แก่ตัวแทนผู้ประดิษฐ์โคมในชุมชนในเขตเทศบาลเมืองลำพูน       ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้

1. การศึกษาจากประชาชน 17 ชุมชนในเทศบาลเมืองลำพูน พบว่า ผู้ผลิตโคมแสนดวงส่วนใหญ่เป็นหญิงสูงอายุที่มีทักษะและประสบการณ์จากการเรียนรู้ในครัวเรือน ประชาชนมีทัศนคติเชิงบวกต่อองค์ความรู้และกระบวนการผลิต โดยเห็นคุณค่าในความประณีต ความภาคภูมิใจ และการมีส่วนร่วมทางวัฒนธรรม พร้อมเสนอให้ส่งเสริมทักษะด้านการออกแบบ การสนับสนุนวัตถุดิบ และการถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นใหม่ โคมแสนดวงจึงเป็นงานหัตถกรรมที่สะท้อนศรัทธาและอัตลักษณ์ล้านนา ควบคู่กับการสร้างสัมมาชีพอย่างยั่งยืน
2. การประดิษฐ์โคมแสนดวงของผู้สูงอายุในลำพูนเป็นการสร้างสัมมาชีพที่ยึดหลักพุทธธรรม เน้นอาชีพสุจริต ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น วัสดุธรรมชาติ และการรวมกลุ่มอย่างไม่แข่งขันรุนแรง มีการอบรมพัฒนาทักษะ การออกแบบแบรนด์ และการตลาดออนไลน์ ช่วยสร้างรายได้ เสริมคุณค่าทางใจ อนุรักษ์วัฒนธรรม และส่งเสริมความยั่งยืนทั้งเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และจิตวิญญาณ
3. สำหรับกิจกรรมถ่ายทอดและการสร้างเครือข่าย คณะผู้วิจัยได้จัดกิจกรรม 2 กิจกรรม โดยโครงการมุ่งเสริมศักยภาพผู้สูงอายุลำพูนผ่านการประดิษฐ์โคมแสนดวง โดยเน้น 1) การถ่ายทอดภูมิปัญญาข้ามวัยผ่านกิจกรรมเชิงปฏิบัติการ และ 2) การสร้างเครือข่ายสัมมาชีพร่วมกับภาคี พร้อมใช้สื่อออนไลน์พัฒนาอาชีพสู่เศรษฐกิจสร้างสรรค์