การประยุกต์หลักอิทธิบาทธรรมเพื่อพัฒนาประสิทธิผลการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน
คำสำคัญ:
การประยุกต์, หลักอิทธิบาทธรรม, พัฒนา, ประสิทธิผลการปฏิบัติงาน, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับประสิทธิผลการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในอำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน 2) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างหลักอิทธิบาทธรรมกับประสิทธิผลการปฏิบัติงานของ อสม. และ 3) นำเสนอแนวทางการประยุกต์หลักอิทธิบาทธรรมเพื่อพัฒนาประสิทธิผลการปฏิบัติงานของ อสม. ใช้วิธีวิจัยแบบผสานวิธี โดยการวิจัยเชิงปริมาณเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่าง อสม. จำนวน 278 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 10 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า 1) ประสิทธิผลการปฏิบัติงานของ อสม. โดยรวมอยู่ในระดับมาก โดยทุกด้านอยู่ในระดับมาก ได้แก่ การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันควบคุมโรค การรักษาพยาบาลเบื้องต้น การฟื้นฟูสุขภาพ และการคุ้มครองผู้บริโภค 2) หลักอิทธิบาทธรรมมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับประสิทธิผลการปฏิบัติงานในระดับค่อนข้างสูง 3) การประยุกต์หลักอิทธิบาทธรรมเพื่อพัฒนาประสิทธิผลการปฏิบัติงานต้องอาศัยการพัฒนาคุณลักษณะสำคัญของ อสม. ที่สอดคล้องกับหลักอิทธิบาทธรรม ได้แก่ ความเป็นจิตอาสา ความศรัทธาในบทบาทหน้าที่ (ฉันทะ) ความเพียรพยายามต่อเนื่อง (วิริยะ) ความมุ่งมั่นตั้งใจและรับผิดชอบ (จิตตะ) และการใช้ปัญญาพิจารณาไตร่ตรอง (วิมังสา) รวมถึงการส่งเสริมด้านการพัฒนาทักษะ สวัสดิการ และการสนับสนุนทรัพยากรที่จำเป็นต่อการปฏิบัติงาน ผลการวิจัยนี้นำไปสู่การพัฒนารูปแบบ "PAS Model of Health care" ที่สามารถประยุกต์ใช้ในการพัฒนาประสิทธิผลการปฏิบัติงานของ อสม. ได้อย่างเป็นรูปธรรม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กนกนุช นิยนันท์. (2566). การประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท 4 เพื่อพัฒนาสมรรถนะบุคลากรขององค์การ
บริหารส่วนตำบลคลองหก อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี. [สารนิพนธ์หลักสูตรปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2566). รายงาน อสม.อำเภอภูเพียง.
http://www.https://www.thaiphc.net/newphc/province_infos/showTambonInfo/
ธนเสฏฐ์ สายยาโน. (2566). ประสิทธิผลการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน
(อสม.) ในอำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน. [สารนิพนธ์หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์].มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ปัทญภัจช พรมเสนา,พระครูสุนทร ธรรมนิทัศน์ และเกรียงศักดิ์ ฟองคำ. (2565). การประยุกต์ใช้
หลักอิทธิบาท 4 กับวิสาหกิจชุมชนไม้ปาร์เก้ ตำบลเวียงทอง อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่. เอกสารงานประชุมวิชาการระดับชาติและนานาชาติ ครั้งที่ 3 The 3rd National and
International Buddhist Conference, (มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย, 1
มิถุนายน 2565 - 31 พฤษภาคม 2565).
พระไกรสร ศรีรีภพ และเดชชาติ ตรีทรัพย์. (2566). การประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท 4 ในการปฏิบัติหน้าที่ต่อสังคมของนักศึกษามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีธรรมาโศกราช. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์ มหาวิทยาลัยมหามงกุฏราชวิทยาลัย, 9(4),496.
พระณัฐพล สิริวฑฒโน. (2562). ประสิทธิผลการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน
(อสม.) ในอำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. [สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระบุญเพ็ง สิทธิวงษา, โยษิตา หลวงสุรินทร์, อมรรัตน์ ปฏิญญาวิบูล และกนกอร บุญมี. (2562). การใช้
หลักอิทธิบาท 4 ในการบริหารจัดการท้องถิ่นของบุคลากรองค์การบริหารส่วนตำบลสีออ อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(5); 2459- 2480.
มาลัย พลายจิตต์. (2564). การพัฒนาศักยภาพการปฏิบัติงานตามหลักพุทธธรรมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้านในอําเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี. [สารนิพนธ์หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
เรืองศักดิ์ ทองคำ. (2565). ปัญหาการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน.
เอกสารรายงานการประชุมสมาคมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านอำเภอบ้านหลวง. สำนักงานสาธารณสุขอำเภอบ้านหลวง.
วัชรี วัฒนาสุทธิวงศ์, รัฐพล เย็นใจมา และพงศ์พัฒน์ จิตตานุรักษ์. (2565). ประสิทธิผลการปฏิบัติงานของ
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในอำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี. วารสาร มจร.สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 11(4) ,267– 278.
วลัยพร เตชนันท์. (2565). ประสิทธิภาพการให้บริการประชาชนขององค์การบริหารส่วนตำบลบ่อสวก อำเภอ
เมืองน่าน จังหวัดน่าน. [สารนิพนธ์หลักสูตรปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์].มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วสิษฐ์พล กูลพรม และเสน่ห์ ใจสิทธิ์. (2564).ประสิทธิภาพการบริหารงานในองค์กรตามหลัก
อิทธิบาทธรรม. การประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 7 “วิถีพุทธ วิถีชุมชน รากฐานชีวทัศน์เชิงสังคมล้านนาในสังคมวิถีใหม่”, วิทยาลัยลำพูน มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุธิสา กรายแก้ว. (2563). บทบาทหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านต่อการส่งเสริมสุขภาพ
ประชาชน ตำบลขุนทะเล อำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์ มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 7(12); 74.
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอภูเพียง. (2567). รายงานผลการประกวดอาสาสมัครสาธารณสุขดีเด่น ประจำปี
งบประมาณ 2566 จังหวัดน่าน. เอกสารรายงานการประชุมประจำเดือนสาธารณสุขอำเภอภูเพียง ครั้งที่ 1/2567 สำนักงานสาธารณสุขอำเภอภูเพียง.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ชัยภูมิ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความลิขสิทธิ์
