การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ข้าวของกลุ่มโรงสีข้าวชุมชน โดยตำบลหมื่นไวย อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัญหาและความต้องการในการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ข้าวของกลุ่มโรงสีข้าวชุมชน ตำบลหมื่นไวย จังหวัดนครราชสีมา  และ 2) เพื่อออกแบบตราสินค้าและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ข้าวของกลุ่มโรงสีข้าวชุมชน โดยเน้นการมีส่วนร่วมของกลุ่มเป้าหมาย การเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีแบบสัมภาษณ์กลุ่มโรงสีข้าวชุมชน จำนวน 6 ราย แบบสอบถามประเมินความพึงพอใจที่มีต่อบรรจุภัณฑ์ที่พัฒนาแล้วของกลุ่มตัวอย่างที่เป็นสมาชิกกลุ่มโรงสีข้าวชุมชน ผู้บริโภค และบุคลากรองค์การบริหารส่วนตำบลหมื่นไวย รวมจำนวน 108 ราย  ติดตามการดำเนินงาน และเวทีเสวนากลุ่ม 

            ผลการศึกษาพบว่า บรรจุภัณฑ์ที่กลุ่มโรงสีข้าวใช้อยู่ไม่น่าสนใจ และยังไม่มีตราสินค้า กลุ่มจึงต้องการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้เป็นที่น่าสนใจแก่ผู้บริโภค และมีตราสินค้าที่เป็นอัตลักษณ์ของกลุ่ม ผลการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ พบว่า กลุ่มโรงสีข้าวเลือกใช้ถุงสูญญากาศ โดยมีฉลากติดอยู่บนบรรจุภัณฑ์ ตราสินค้าใช้รูปโบสถ์ 300 ปี ซึ่งเป็นโบราณสถานที่สำคัญของชุมชนมาเป็นสัญลักษณ์ตามความต้องการของกลุ่ม ผลการประเมินความพึงพอใจต่อบรรจุภัณฑ์ที่พัฒนาของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับมาก บรรจุภัณฑ์ที่พัฒนาทำให้ผลิตภัณฑ์มีความน่าสนใจ ดึงดูดใจผู้บริโภคให้ซื้อมากขึ้น ซึ่งผลตอบรับในเชิงพาณิชย์ของผลิตภัณฑ์ที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์ที่พัฒนาสูงกว่าของบรรจุภัณฑ์เดิม รวมทั้งกลุ่มโรงสีข้าวได้เกิดการเรียนรู้ และตระหนักถึงความสำคัญในการปรับปรุงบรรจุภัณฑ์อันนำไปสู่การสร้างรายได้ที่เพิ่มขึ้น

            ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มโรงสีข้าวชุมชนมีปัญหาเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ข้าวที่ไม่น่าสนใจและไม่มีตราสินค้าที่เป็นอัตลักษณ์ของกลุ่ม  ทางกลุ่มมีความต้องการบรรจุภัณฑ์เป็นถุงพลาสติกชนิดหนาที่มีโบสถ์ 300 ปี ซึ่งเป็นโบราณสถานที่สำคัญของชุมชนมาเป็นตราสินค้าบนถุง   ผลการประเมินต้นทุนในการปรับปรุงบรรจุภัณฑ์ดังกล่าว พบว่ามีต้นทุนค่อนข้างสูง  ทางกลุ่มโรงสีข้าวชุมชนจึงจัดตัดสินใจเลือกทำฉลากและตราสินค้าแทน  เนื่องจากมีความเหมาะสมกับบริบทและข้อจำกัดด้านงบประมาณในการดำเนินงานของกลุ่มมากกว่า     ในระหว่างการออกแบบฉลากและตราสินค้า  สมาชิกของกลุ่มโรงสีฯได้มีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นและคัดเลือกรูปแบบฉลากและตราสินค้าตามที่กลุ่มต้องการ   โดยตราสินค้า ฉลาก และต้นแบบบรรจุภัณฑ์ทดลองที่ปรับปรุงแล้วนำมาประเมินความพึงพอใจจากกลุ่มตัวอย่าง  ผลการประเมินพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจภาพรวมต่อฉลาก ตราสินค้า และต้นแบบบรรจุภัณฑ์ทดลองอยู่ในระดับมาก    งานวิจัยนี้ทำให้กลุ่มโรงสีข้าวชุมชนเกิดการเรียนรู้  และตระหนักถึงความสำคัญในการปรับปรุงบรรจุภัณฑ์อันนำไปสู่ความสามารถทางการแข่งขันที่เพิ่มขึ้น