การวิจัยเชิงปฏิบัติการกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวต่อความสามารถในการแก้ปัญหา ทางคณิตศาสตร์สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนากิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 2) ศึกษาความสามารถในการแก้ปัญหาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่ได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ และ 3) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ เรื่องสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว โดยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ระหว่างก่อนเรียนกับหลังเรียน โดยกลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/2 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนนาวังศึกษาวิช จังหวัดหนองบัวลำภู จำนวน 29 คน ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ประกอบด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1.1) แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา มีค่าดัชนีความสอดคล้องเท่ากับ 1.00 1.2) ชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ มีค่าความเหมาะสมโดยเฉลี่ยเท่ากับ 4.87 2) เครื่องมือที่ใช้ในการสะท้อนผลการปฏิบัติการ ได้แก่ 2.1) แบบสังเกตการจัดการเรียนรู้ของครู มีค่าดัชนีความสอดคล้องเท่ากับ 1.00 2.2) แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน มีค่าดัชนีความสอดคล้องเท่ากับ 1.00 2.3) แบบทดสอบย่อยท้ายวงจรปฏิบัติการ มีค่าความยากง่ายอยู่ระหว่าง .34-.78 ค่าอำนาจจำแนกมีค่าเท่ากับ .33 และค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .89 2.4) แบบรายงานตนเอง มีค่าดัชนีความสอดคล้องเท่ากับ 1.00 และ 3) เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินผลการวิจัยได้แก่ 3.1) แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ มีค่าความยากง่ายอยู่ระหว่าง .69–.75 และค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ .37–.41 3.2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ มีค่าความยากง่ายอยู่ระหว่าง .31–.75 ค่าอำนาจจำแนกมีค่าตั้งแต่ .37–.73 และค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .92 การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดย ค่าเฉลี่ย ร้อยละ
และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา เพื่อหาแนวทางการปรับปรุงการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นในวงจรต่อไป
ผลวิจัยพบว่า
1. กิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ด้วยการวิจัยเชิงปฏิบัติการมีประสิทธิภาพของกระบวนการและผลลัพธ์ คือ 76.61/83.43
2. ความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 16.21 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 81 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ ร้อยละ 75 ของคะแนนเต็ม
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังได้รับการ
จัดกิจกรรมการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ สูงกว่าก่อนได้รับการจัดการเรียนรู้กลวิธีอภิปัญญา เสริมด้วยชุดกิจกรรมที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหาวิชาคณิตศาสตร์ โดยมีคะแนนเฉลี่ยก่อนได้รับการจัดการเรียนรู้ เท่ากับ 12.97 คะแนน และคะแนนเฉลี่ยหลังได้รับการจัดการเรียนรู้ เท่ากับ 25.03 คะแนน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05