บทบาทขององค์กรต่อการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับคนจนเมือง กรณีศึกษา เมืองหลักในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์เรื่อง พลวัตความเหลื่อมล้ำทางด้านการศึกษาของคนจนเมืองกับแนวทางการจัดการที่เหมาะสม ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์การจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับคนจนเมือง โดยการเก็บข้อมูลในครั้งนี้ใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก (Depth Interview) โดยใช้แนวทางการสัมภาษณ์ (Depth Interview Guideline) สัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ในองค์กรที่เกี่ยวข้องกับการจัดการและส่งเสริมให้การเรียนรู้ตลอดชีวิตของคนจนเมือง จำนวน 3 แห่ง ได้แก่ เทศบาลนคร ศูนย์สงเคราะห์ฝึกอาชีพสตรีรัตนาภา และการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ผลของการศึกษา พบว่า หน่วยงานทั้งภาครัฐ ได้มีการเข้ามาช่วยสนับสนุนกิจกรรมหรือโครงการต่างๆ ที่มีส่วนจำเป็นต่อการพัฒนาศักยภาพของคนจนเมืองที่อาศัยอยู่ในชุมชนริมทางรถไฟอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ตลอดชีวิตในแต่ละทุกช่วงวัยด้วย ซึ่งหน่วยงานภาครัฐเข้ามาสนับสนุนการพัฒนาคุณภาพชีวิตและโอกาสทางการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่สอดคล้องกับบทบาทและภารกิจของแต่ละหน่วยงาน ในเชิงการบริหารจัดการ พบว่า ในการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับคนจนเมืองที่อาศัยอยู่ริมทางรถไฟมีอุปสรรคปัญหาเกิดขึ้นทั้งจากปัจจัยภายในของหน่วยงาน คือ ขาดการให้ความสำคัญกับการส่งเสริม หรือชักชวนให้คนจนเมืองทุกเพศทุกวัยได้มองเห็นความสำคัญของการเรียนรู้ตลอดชีวิต ขาดการวางแผนแนวทางในการส่งเสริมและสอดแทรกด้านการสร้างนิสัยการเรียนรู้ตลอดชีวิต และด้านการสร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้ให้กับกลุ่มเป้าหมายเพื่อให้คนในชุมชนเกิดการอยากเรียนรู้ที่มาจากการต้องการเรียนรู้จากตัวตนเองอย่างแท้จริง รวมทั้งปัจจัยที่เกิดขึ้นจากคนจนเมืองเองที่ไม่มีเวลาในการเข้าร่วมฝึกอบรมเพราะเป็นแรงงานหลักของครัวเรือนที่ต้องหารายได้ทุกวัน ดังนั้น การจัดการเรียนรู้ที่มีความหลากหลาย สอดคล้องกับวิถีชีวิตคนจนเมือง ลดความเป็นทางการส่งเสริมกระบวนการมีส่วนร่วม สร้างการเรียนรู้ในแนวราบจะช่วยลดข้อจำกัดในการจัดกระบวนการ ทำให้การส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตมีประสิทธิภาพมากขึ้น