วิเคราะห์บทบาทและความแตกต่างของสารนิพนธ์และดุษฎีนิพนธ์: กรณีของหลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิเคราะห์บทบาทและความแตกต่างของสารนิพนธ์และดุษฎีนิพนธ์: กรณีของหลักสูตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

บทคัดย่อ

การศึกษาระดับปริญญาเอกประกอบด้วยองค์ประกอบทางวิชาการที่สำคัญสองประการ คือ ดุษฎีนิพนธ์และสารนิพนธ์ ซึ่งมีบทบาทและหน้าที่ที่แตกต่างกันในกระบวนการพัฒนานักวิจัย บทความนี้วิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างดุษฎีนิพนธ์และสารนิพนธ์ในมิติต่าง ๆ ได้แก่ ลำดับขั้นตอนในหลักสูตร วัตถุประสงค์และเป้าหมาย ขนาดและความซับซ้อนของงาน การกำกับดูแลและการประเมิน และความสำคัญต่อการได้รับปริญญา ผลการวิเคราะห์พบว่า สารนิพนธ์เป็นเครื่องมือในการประเมินความพร้อมของนิสิตก่อนเข้าสู่ขั้นตอนการวิจัยหลัก ขณะที่ดุษฎีนิพนธ์เป็นผลงานวิจัยสำคัญที่มุ่งสร้างองค์ความรู้ใหม่และเป็นเกณฑ์ชี้ขาดในการสำเร็จการศึกษา การเข้าใจความแตกต่างดังกล่าวจะช่วยให้นิสิตปริญญาเอกสามารถวางแผนการศึกษาและเตรียมตัวได้อย่างเหมาะสม