วิเคราะห์มิลินทปัญหาว่าด้วยลักษณะของศีล

บทคัดย่อ

มิลินทปัญหา เป็นคัมภีร์ระดับอรรถกถาที่แต่งขึ้นโดยอิงเรื่องราวในประวัติศาสตร์ เพื่ออธิบายหลักธรรมและวินัยในพระพุทธศาสนา สำหรับมิลินทปัญหาข้อที่ว่าด้วยลักษณะของศีล คือศีลสังวร ๔ อย่าง ได้แก่ ๑) ปาติโมกขสังวรศีล หมายถึงความเป็นผู้สำรวม สังวรในปาติโมกข์ ถึงพร้อมด้วยอาจารและโคจร มีปกติเห็นภัยในโทษแม้มีประมาณเล็กน้อย สมาทานศึกษาในสิกขาบททั้งหลาย (๒) อินทรียสังวรศีล หมายถึงการสำรวมระวังอินทรีย์ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ ไม่ให้อกุศลธรรมมีอภิชฌาและโทมนัสครอบงำได้ (๓) อาชีวปาริสุทธิศีลหมายถึง ความบริสุทธิ์แห่งอาชีพ ไม่หลอกลวงเขาเลี้ยงชีวิต (๔) ปัจจยสันนิสสิตศีล หมายถึงการรับและบริโภคปัจจัย ๔ อย่างบริสุทธิ์ โดยการพิจารณาด้วยปัญญา ซึ่งลักษณะของศีลสังวรทั้ง ๔ นี้ คือเป็นที่ตั้งของกุศลธรรมทั้งหลาย เปรียบเหมือนเหมือนว่าธรณีนี้เป็นที่ตั้งแห่งสัตว์ทั้งหลาย ฉันใด, ศีลนี้ก็เป็นรากเหง้าคือเป็นที่ตั้งเพื่อความเจริญแห่งกุศลธรรมทั้งหลาย ฉันนั้น