การศึกษาเชิงวิเคราะห์มรรคมีองค์ ๘ ในพุทธปรัชญาเถรวาทกับภาวะสมดุลของระบบนิเวศ

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ ๑. เพื่อศึกษาภาวะสมดุลของระบบนิเวศ ๒. เพื่อศึกษาหลักมรรคมีองค์ ๘ ในพุทธปรัชญาเถรวาท ๓. เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักมรรคมีองค์ ๘ ในพุทธปรัชญาเถรวาท เพื่อการรักษาภาวะสมดุลของระบบนิเวศ ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ระบบนิเวศเสียสมดุล คือ ปัจจัยที่เกิดจากธรรมชาติและจากมนุษย์ โดยเฉพาะมนุษย์เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ระบบนิเวศเสียสมดุลเพราะพฤติกรรมที่ขาดจริยธรรมต่อสิ่งแวดล้อมของมนุษย์นั้นทำลายทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศมากที่สุด ซึ่งปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อท่าทีและพฤติกรรมที่ทำให้มนุษย์ปฏิบัติต่อสิ่งแวดล้อมในลักษณะของการทำลายและไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม คือ ทัศนะที่ยึดมนุษย์เป็นจุดศูนย์กลางซึ่งมีแนวคิดว่ามนุษย์เป็นนายของธรรมชาติสิ่งแวดล้อม สนใจเฉพาะผลประโยชน์ของตนเท่านั้น หลักที่จะนำมาใช้เพื่อการรักษาภาวะสมดุลของระบบนิเวศ คือ มรรคมีองค์ ๘ ในพุทธปรัชญาเถรวาท เริ่มต้นที่สัมมาทิฐิ ความเห็นหรือทัศนะที่ถูกต้องเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตบนโลกนี้ล้วนมีคุณค่าเพื่อตัวมันเองและเพื่อสิ่งที่มันเข้าไปเกี่ยวข้องด้วย เมื่อมีความเห็นเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมที่ถูกต้องแล้ว (สัมมาทิฐิ) ความคิดที่ถูกต้อง (สัมมาสังกัปปะ) วาจาที่ถูกต้อง (สัมมาวาจา) และการกระทำที่เหมาะสม (สัมมากัมมันตะ) รวมถึงการประกอบอาชีพการงาน (สัมมาอาชีวะ) ย่อมถูกต้องดีงาม และมรรคข้ออื่นๆ ทั้งสัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิจะเป็นตัวสนับสนุนให้การปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ นั้นครบถ้วน สมบูรณ์และกฎของการปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ นั้นจะต้องปฏิบัติในสัดส่วนที่เหมาะสมและปฏิบัติไปพร้อมๆ กัน เมื่อปฏิบัติได้เช่นนี้แล้ว การรักษาภาวะสมดุลของระบบนิเวศย่อมสำเร็จผล