ปาฐกถาธรรมของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) : อุดมการณ์ ความเชื่อในสังคม และความจริงในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์อุดมการณ์ที่ปรากฏในปาฐกถาธรรมของ
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) โดยตีความผ่านความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ภาษาและอุดมการณ์หรือชุดความคิดที่แฝงอยู่เบื้องหลังตามหลักวาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์
ผลการวิเคราะห์เผยให้เห็นอุดมการณ์สำคัญ ๓ ชุดความคิด ได้แก่ อุดมการณ์ศาสนาซึ่ง
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) ได้ชี้แจงให้เข้าใจหลักความจริงทางพระพุทธศาสนาที่ปัจจุบันคนในสังคมมีความเชื่อที่กลายเป็นวิถีปฏิบัติที่ผิดหลักพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังปรากฏอุดมการณ์การเมืองซึ่งสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) ได้อธิบายถึงหลักการปกครองที่ถูกต้องอันจะนำความผาสุกมาสู่สังคมและอุดมการณ์พัฒนาสังคม
ซึ่งสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) สะท้อนให้เห็นปัญหาที่เกิดขึ้นในสังคม
โดยเกิดจากค่านิยมและความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องรวมทั้งได้เสนอแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืนด้วยพุทธวิธี