มโนทัศน์ว่าด้วยธรรมะในมุมมองของ ดร. บี อาร์ อัมเบ็ดการ์ ตามคัมภีร์พระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

ในการพยายามอธิบายให้เห็นความแตกต่างระหว่างคำว่า ศาสนาและฏธรรมะ ดร. บี อาร์ อัมเบ็ดการ์ ยืนยันว่า พระพุทธเจ้าเอาคำว่า ธรรมะมาใช้ประโยชน์ เพราะคำนี้มีความหมายทางสังคม ในขณะที่คำว่า ศาสนาไม่มีความหมายทางสังคม ในเรื่องนี้ ธรรมะจึงมีคุณสมบัติที่แตกต่างจากศาสนา เพราะฉะนั้น ธรรมะจึงถือว่า มีคุณสมบัติที่จำเป็นสำหรับทุกๆสังคม ในขณะที่ศาสนาไม่มีพื้นที่สำหรับสังคมเลย ด้วยข้อยืนยันที่กล่าวไว้แล้วนั้น บทความนี้ จึงมีเป้าหมายที่จะให้เหตุผลว่า คำว่า ธรรมะบางทีอาจจะเหมาะสำหรับสังคมในการประยุกต์ใช้ในชีวิต แต่ถ้ามองจากมุมนิรุกติศาสตร์ คำนี้มีความหมายหลายอย่าง ถ้าเป็นอย่างนั้น มโนทัศน์ว่าด้วยธรรมะจะไม่เหมาะสมในการประยุกต์ใช้ มีหลักฐานสองประการที่จะแสดงให้เห็นเพื่อสนับสนุนการใช้เหตุผลนี้ คือ ประการที่ ๑ ถ้ามองจากจารีต คำว่า ธรรมะ อาจจะหมายถึง ศาสนา กฎ/การใช้/การปฏิบัติ ธรรมชาติ/คุณสมบัติที่จำเป็น ลักษณะคุณสมบัติ ความถูกต้อง ความยุติธรรม ศีลธรรม เป็นต้น และประการที่ ๒  ถึงแม้ว่าจะมีบางครั้งที่พระพุทธเจ้าเอาคำว่า ธรรมะมาใช้ประโยชน์เพื่อบ่งถึงการกระทำที่ดี แต่ก็มีบางครั้งเหมือนกันที่พระพุทธเจ้าใช้คำว่า ธรรมะเพื่อบ่งถึงกิเลสด้วย