การวิเคราะห์องค์ประกอบของแบบวัดความสุขทางใจในบริบท พุทธธรรมสำหรับผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่องการวิเคราะห์องค์ประกอบของแบบวัดความสุขทางใจในบริบทพุทธธรรมสำหรับผู้สูงอายุ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบและศึกษาตัวแปรที่อธิบายลักษณะองค์ประกอบของแบบวัดความสุขทางใจ ทำการวิจัยแบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่าง จำนวน ๑,๑๑๔  คน ใช้วิธีสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสำรวจโดยการสกัดองค์ประกอบหลัก หมุนแกนองค์ประกอบแบบออโธโกนอล ด้วยวิธีแวริแมกซ์

ผลการวิจัยพบว่า แบบวัดความสุขทางใจฯ ประกอบด้วย ๕ องค์ประกอบ ๓๔ ตัวแปร โดยองค์ประกอบที่ ๑) การมีศีลธรรม และเมตตา กรุณา มี ๑๘ ตัวแปร ๒) ภาวะอารมณ์เชิงบวก มี ๖ ตัวแปร ๓) การมีปัญญา รู้และเข้าใจตามความเป็นจริง มี ๕ ตัวแปร ๔) การมีความมั่นคงทางจิตวิญญาณ มี ๓ ตัวแปร และ ๕) การมีใจเป็นอิสระและปล่อยวาง มี ๒ ตัวแปร โดยแต่ละตัวแปรมีค่าน้ำหนักองค์ประกอบมากกว่า ๐.๔๘ ขึ้นไป ผู้สูงอายุที่มีความสุขทางใจจะเป็นบุคคลที่ควบคุมอารมณ์ได้ดี มีศีลธรรม มีสติ มีปัญญารู้เท่าทันตามความเป็นจริง และมีจิตใจเป็นอิสระจากสิ่งทั้งปวง ดังคำกล่าวในพระไตรปิฎกว่า “การได้เฉพาะซึ่งปัญญานำมาซึ่งความสุข”