อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์แสดงเพศชายในเพลงลูกทุ่ง : การวิเคราะห์แวดวงความหมายต้นทางและปลายทาง

บทคัดย่อ

งานวิจัยชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์แสดงเพศชายและศึกษามโนทัศน์ จากการใช้อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์แสดงเพศชายที่ปรากฏในเพลงลูกทุ่งโดยใช้ทฤษฎีภาษาศาสตร์ปริชาน (Cognitive Linguistics) เป็นแนวทางการศึกษา ผลการวิจัยพบว่าเพลงลูกทุ่งเป็นแหล่งข้อมูลชุดหนึ่งที่มีการใช้อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์เพื่อถ่ายโยงความหมายเกี่ยวกับชายไทยในสังคมชนบท โดยใช้รูปภาษา เพื่อแสดงอุปลักษณ์ทั้งสิ้น 7 ประเภท ได้แก่ อุปลักษณ์มนุษย์  อุปลักษณ์พืช อุปลักษณ์สัตว์ อุปลักษณ์วัตถุสิ่งของ อุปลักษณ์สถานที่ และอุปลักษณ์ความเชื่อ สิ่งเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าการใช้ภาษาเป็นภาพสะท้อนความนึกคิด (Cognition) และระบบคิดของมนุษย์ ผลการวิจัยพบว่าการกล่าวเปรียบเทียบมนุษย์เพศชายโดยใช้รูปภาษาเชิงอุปลักษณ์ สิ่งที่นำมาเปรียบ (แวดวงความหมายต้นทาง) มักเป็นธรรมชาติแวดล้อม สถานที่ หรือสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิต อาจกล่าวได้ว่า มุมมองเชิงประสบการณ์ (Experiential View) หรือประสบการณ์การมองโลกของผู้คนมีส่วนสำคัญต่อการสร้างภาษา ภาษาสะท้อนความคิด ในขณะเดียวกันความคิดก็สะท้อนให้เห็นถึงกระบวนการสร้างภาษา      ทั้งสองสิ่งจึงมีความเกี่ยวพันและหลอมรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันจนไม่สามารถแยกขาดจากกันได้