กองทัพกับฟุตบอล : โลกทัศน์ที่หยุดนิ่งของกองทัพในบริบทที่เปลี่ยนแปลงของสังคมไทย (ทศวรรษ 2490 – 2560)
คำสำคัญ:
กองทัพไทย, ฟุตบอล, สโมสรฟุตบอลบทคัดย่อ
บทความเรื่อง “กองทัพกับฟุตบอล : โลกทัศน์ที่หยุดนิ่งของกองทัพในบริบทที่เปลี่ยนแปลงของสังคมไทย (ทศวรรษ 2490 – 2560)” ใช้ระเบียบวิธีทางประวัติศาสตร์ เพื่อศึกษาปฏิบัติการและการบริหารจัดการของสโมสรฟุตบอลของกองทัพภายใต้บริบทความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจและสังคมของไทยในเวลาดังกล่าว การศึกษาครั้งนี้พบว่ากองทัพเกี่ยวข้องกับสโมสรฟุตบอลมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในช่วงสงครามเย็นที่กองทัพเข้ามากุมอำนาจทางการเมือง และก่อตั้งสโมสรฟุตบอลเพื่อเข้าร่วมการแข่งขันรายการต่างๆในประเทศ โดยกองทัพนำแนวคิดอำนาจนิยมและเครือข่ายอุปถัมภ์ ตลอดจากข้อได้เปรียบในฐานะที่เป็นหน่วยงานรัฐมาใช้บริหารจัดการสโมสรฟุตบอลของตน ซึ่งทำให้สโมสรฟุตบอลของกองทัพประสบความสำเร็จในเวลาดังกล่าว แต่ต่อมาเมื่อบริบททางการเมือง เศรษฐกิจและสังคมของไทยเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะการเติบโตของการเมืองระบอบประชาธิปไตยและระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม รวมถึงการบริหารจัดการสโมสรฟุตบอลอาชีพตามแนวทางสากล ขณะที่กองทัพยังคงใช้แนวทางดั้งเดิมในการบริหารจัดการสโมสรฟุตบอล จึงทำให้สโมสรฟุตบอลจากกองทัพประสบความล้มเหลวอย่างต่อเนื่อง ซึ่งแสดงให้เห็นว่ากองทัพขาดประสิทธิภาพในการปรับตัวเพื่อรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว
References
“ปูนอินทรี” หนุนตำรวจ 60 ล้าน. (2553, 5 กุมภาพันธ์). มติชน, 31.
“อภิชาติ ทวีเฉลิมดิษฐ์” เป็นนายร้อยรึ? ไม่สบายใจ เป็นนายแบ๊งค์ดีกว่า. ฟุตบอลสยาม 705 (4 พฤษภาคม – 10 พฤษภาคม 2539), 8-9.
140 ล้าน ทะยานฝัน ราชนาวี เราพร้อมบดขยี้สู่เลขตัวเดียว. (2559, 18 กุมภาพันธ์). สยามกีฬา, 18.
51 ปี บอลแบงค์กท. ปิดตำนาน ยุบทีมเลิกแข่งขัน. (2551, 14 พฤศจิกายน). ไทยรัฐ, 21, 38.
กงจักรพิฆาตร่วงไทยลีกทีมแรก. (2553, 16 ตุลาคม). สยามกีฬา, 26.
ข้อบังคับลักษณปกครองคณะฟุตบอลแห่งสยาม, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 33 หน้า 25 -32, 30 เมษายน พ.ศ. 2459.
เคลียร์หนี้ไม่ทัน โปลิศส่อวืดเล่น จ่ายยอดค้างนักเตะแค่ 12 ล้าน ทีมอันดับ 4 บีบีซียู รอเสียบ. (2559, 7 กุมภาพันธ์). สยามกีฬา, 1,30, 31.
โครงสร้างชมรมกีฬาฟุตบอล ทบ. (2554). สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2562, จาก http://edoc.engrdept.com/ Document/BkOut12934.pdf
จับเสี่ยบิ๊กประธานเพื่อนตำรวจ เอี่ยวฉ้อโกงเงิน สกสค. 2,100 ล้าน. (2559, 19 มกราคม). เดลินิวส์, 1, 12.
จิรัฏฐ์ จันทะเสน. (2540). ประวัตินักฟุตบอลและสถิติการทำประตูทีมชาติไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ธรรมสาร.
แจงนับสิบคดีฟัน “เสี่ยบิ๊ก” สกสค. ขอคืนอายัด 400 ล.. (2559, 22 มกราคม). มติชน, 1, 12.
ชาญ พนารัตน์. (2557). ฟุตบอล ร่างกาย ความศิวิไลซ์และการจัดระเบียบทางสังคมใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 25-81 เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
ณัฐกร วิทิตานนท์. (2557). การเมืองกับฟุตบอลไทย, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 103 -151. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
ต้องดีกว่าเก่า. (2553, 19 ธันวาคม). คม ชัด ลึก, 27,28.
ทักษ์ เฉลิมเตียรณ. (2559). การเมืองระบบพ่อขุนอุปถัมภ์แบบเผด็จการ, แปลโดย พรรณี ฉัตรพลรักษ์, ม.ร.ว.ประกายทอง สิริสุขและธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์, (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ทัพบกยุบสโมสรอาร์มี-หนุนทีมน้องลุยศึกอาชีพ. (2562, 30 พฤศจิกายน). ข่าวสด, 9.
ทัพฟ้าโดน 3 เด้ง ช่อง 7 เมินไทยลีก. (2540, 13 มิถุนายน). ไทยรัฐ, 25,26.
ไทยลีกชี้โทษทัพฟ้า. (2540, 10 มิถุนายน). ไทยรัฐ, 25, 26.
บอลไทยแลนด์ลีกวุ่นนักเตะแจกของลับ ก.ก.. (2540, 6 มกราคม). เดลินิวส์, 17,18.
เบื้องหลังข่าวเจาะ “ประยุทธ์” ขายที่ดิน 600 ล. โยงใย 27 บ. ลับ 7 หมื่น ล. “เสี่ยเจริญ”. (2558). สืบค้นเมื่อ 4 ธันวาคม 2562, จาก https://www.isranews.org/investigative/investigate-asset/35534-news_ 35534. html.
ปตท. หนุนราชนาวี-ระยอง 5 ล. เปิดตัวกลางห้างดัง หวังติดท็อป 5. (2553, 31 มกราคม). สยามกีฬา, 19.
ประกาศตั้งกรรมการฟุตบอลถ้วยทองนักรบ ประจำพระพุทธศักราช 2459, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 13 หน้า 133-134, วันที่ 7 กันยายน 2459.
ประกาศนายทะเบียนสมาคม ประจำกรุงเทพมหานคร เรื่อง จดทะเบียนจัดตั้งสมาคม, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 126 ตอนที่ 87 ง 6 หน้า 127-128, 6 สิงหาคม พ.ศ. 2552.
ปูนนครหลวงหนุน “เพื่อนตร.” ไต่อันดับ. (2553, 15 กรกฎาคม). กรุงเทพธุรกิจ, 15.
ผาสุก พงศ์ไพจิตรและคณะ. (2556). สู่สังคมไทยเสมอหน้า การศึกษาโครงสร้างความมั่งคั่งและโครงสร้างอำนาจเพื่อการปฏิรูป. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว).
พรรณี บัวเล็ก. (2543). วิเคราะห์นายทุนธนาคารพาณิชย์ของไทย พ.ศ. 2475 – 2516, (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ศยาม.
เพื่อนตำรวจช็อก-ชวดเตะไทยลีก. (2559, 9 กุมภาพันธ์). ข่าวสด, 13.
โฟกัสกองทัพ. (2554, 19 กุมภาพันธ์). มติชน, 11.
มาอีกแล้ววงจรอุบาทว์นักเตะตำรวจงามหน้าล้มบอลลูกหนังไทยลีก. (2540, 11 สิงหาคม). ไทยรัฐ, 25, 26.
มีปัญหาเยอะ จดอาชีพไม่ได้. (2551, 16 ตุลาคม). คม ชัด ลึก, 25, 29.
ลิขิต ธีระเวคิน. (2553). การเมืองการปกครองไทย, พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ลูกหนังทหารบกปั่นป่วน. (2540, 9 มกราคม). ไทยรัฐ, 25, 26.
วสันต์ ปัญญาแก้ว. (2559). ฟุตบอลในสังคมไทย จากกีฬาสร้างความศิวิไลซ์ สู่พื้นที่บันเทิงและวัฒนธรรมของชนชั้นใหม่, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว (บรรณาธิการ). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก ผู้หญิง อำนาจ วัฒนธรรมแฟนและชนชั้นใหม่, 9-23. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์. (2549). ที่ระลึกครบรอบ 90 ปี สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ วันที่ 29 เมษายน 2549. กรุงเทพฯ: สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
สังศิต พิริยะรังสรรค์. (2526). ทุนนิยมขุนนางไทย พ.ศ.2475 – 2503. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยสังคม.
สายชล ปัญญชิต. (2557). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 83 -102. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
สุจิต บุญบงการ. (2562). ทหารกับการพัฒนาการเมืองไทย. กรุงเทพฯ: คบไฟ.
สุรชาติ บำรุงสุข. (2543). ทหารกับการเมืองไทยในศตวรรษหน้า: พัฒนาการและความเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ: สแควร์ปรินซ์ 93.
อนุสรณ์พิธีพระราชทานเพลิงศพเรือเอกหลวงยุทธวินัยพิเนต (จวน ทังสุบุตร) ต.ช., ต.ม. ณ วัดมกุฏกษัตริยาราม อังคาร 15 เมษายน 2523. กรุงเทพฯ: กรุงเทพการพิมพ์, 2523.
อภิชาต สถิตนิรามัย, ยุกติ มุกดาวิจิตรและนิติ ภวัครพันธุ์. (2556). โครงการวิจัยทบทวนภูมิทัศน์การเมืองไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
อรรถจักร สัตยานุรักษ์. (2549). “มือที่สาม” ในประวัติศาสตร์การเมืองไทย. กรุงเทพ: คบไฟ.
อัมมาร สยามวาลา. (2540). เศรษฐกิจไทย: 50 ปีของการขยายตัว, ใน ความรู้นั้นยิ่งใหญ่ บทความเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี : ว่าด้วยเศรษฐกิจไทย, 43-69. กรุงเทพฯ: คณะอนุกรรมการจัดทำหนังสือเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี.
อินทรีเพื่อนตำรวจ ใจถึง มือถึง เงินถึง หาญกล้ายึดอันดับท็อปทรี. (2553, 11กุมภาพันธ์). ประชาชาติธุรกิจ, 40.
เอเซอร์ขานรับกระแสไทยลีกบูม. (2553, 29 มกราคม). สยามกีฬา, 21.
เอนก เหล่าธรรมทัศน์. (2543). สองนคราประชาธิปไตย (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: วิภาษา.
Napisa Waitoolkiat and Paul Chamber. (2017). In Paul Chambers and Napisa Waitoolkiat (Eds), Arch-Royalist Rent: The Political Economy of Military in Thailand, in Khaki Capital: The Political Economy of the Military in Southeast Asia, edited by, 40-92. Copenhagen: Nordic Institute of Asian Studies.
Paul Chamber. (2010). Thailand on the Brink: Resurgent Military, Erode Democracy, Asian Survey 50. (5), 835-858.
“อภิชาติ ทวีเฉลิมดิษฐ์” เป็นนายร้อยรึ? ไม่สบายใจ เป็นนายแบ๊งค์ดีกว่า. ฟุตบอลสยาม 705 (4 พฤษภาคม – 10 พฤษภาคม 2539), 8-9.
140 ล้าน ทะยานฝัน ราชนาวี เราพร้อมบดขยี้สู่เลขตัวเดียว. (2559, 18 กุมภาพันธ์). สยามกีฬา, 18.
51 ปี บอลแบงค์กท. ปิดตำนาน ยุบทีมเลิกแข่งขัน. (2551, 14 พฤศจิกายน). ไทยรัฐ, 21, 38.
กงจักรพิฆาตร่วงไทยลีกทีมแรก. (2553, 16 ตุลาคม). สยามกีฬา, 26.
ข้อบังคับลักษณปกครองคณะฟุตบอลแห่งสยาม, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 33 หน้า 25 -32, 30 เมษายน พ.ศ. 2459.
เคลียร์หนี้ไม่ทัน โปลิศส่อวืดเล่น จ่ายยอดค้างนักเตะแค่ 12 ล้าน ทีมอันดับ 4 บีบีซียู รอเสียบ. (2559, 7 กุมภาพันธ์). สยามกีฬา, 1,30, 31.
โครงสร้างชมรมกีฬาฟุตบอล ทบ. (2554). สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2562, จาก http://edoc.engrdept.com/ Document/BkOut12934.pdf
จับเสี่ยบิ๊กประธานเพื่อนตำรวจ เอี่ยวฉ้อโกงเงิน สกสค. 2,100 ล้าน. (2559, 19 มกราคม). เดลินิวส์, 1, 12.
จิรัฏฐ์ จันทะเสน. (2540). ประวัตินักฟุตบอลและสถิติการทำประตูทีมชาติไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ธรรมสาร.
แจงนับสิบคดีฟัน “เสี่ยบิ๊ก” สกสค. ขอคืนอายัด 400 ล.. (2559, 22 มกราคม). มติชน, 1, 12.
ชาญ พนารัตน์. (2557). ฟุตบอล ร่างกาย ความศิวิไลซ์และการจัดระเบียบทางสังคมใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 25-81 เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
ณัฐกร วิทิตานนท์. (2557). การเมืองกับฟุตบอลไทย, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 103 -151. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
ต้องดีกว่าเก่า. (2553, 19 ธันวาคม). คม ชัด ลึก, 27,28.
ทักษ์ เฉลิมเตียรณ. (2559). การเมืองระบบพ่อขุนอุปถัมภ์แบบเผด็จการ, แปลโดย พรรณี ฉัตรพลรักษ์, ม.ร.ว.ประกายทอง สิริสุขและธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์, (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ทัพบกยุบสโมสรอาร์มี-หนุนทีมน้องลุยศึกอาชีพ. (2562, 30 พฤศจิกายน). ข่าวสด, 9.
ทัพฟ้าโดน 3 เด้ง ช่อง 7 เมินไทยลีก. (2540, 13 มิถุนายน). ไทยรัฐ, 25,26.
ไทยลีกชี้โทษทัพฟ้า. (2540, 10 มิถุนายน). ไทยรัฐ, 25, 26.
บอลไทยแลนด์ลีกวุ่นนักเตะแจกของลับ ก.ก.. (2540, 6 มกราคม). เดลินิวส์, 17,18.
เบื้องหลังข่าวเจาะ “ประยุทธ์” ขายที่ดิน 600 ล. โยงใย 27 บ. ลับ 7 หมื่น ล. “เสี่ยเจริญ”. (2558). สืบค้นเมื่อ 4 ธันวาคม 2562, จาก https://www.isranews.org/investigative/investigate-asset/35534-news_ 35534. html.
ปตท. หนุนราชนาวี-ระยอง 5 ล. เปิดตัวกลางห้างดัง หวังติดท็อป 5. (2553, 31 มกราคม). สยามกีฬา, 19.
ประกาศตั้งกรรมการฟุตบอลถ้วยทองนักรบ ประจำพระพุทธศักราช 2459, ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 13 หน้า 133-134, วันที่ 7 กันยายน 2459.
ประกาศนายทะเบียนสมาคม ประจำกรุงเทพมหานคร เรื่อง จดทะเบียนจัดตั้งสมาคม, ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 126 ตอนที่ 87 ง 6 หน้า 127-128, 6 สิงหาคม พ.ศ. 2552.
ปูนนครหลวงหนุน “เพื่อนตร.” ไต่อันดับ. (2553, 15 กรกฎาคม). กรุงเทพธุรกิจ, 15.
ผาสุก พงศ์ไพจิตรและคณะ. (2556). สู่สังคมไทยเสมอหน้า การศึกษาโครงสร้างความมั่งคั่งและโครงสร้างอำนาจเพื่อการปฏิรูป. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว).
พรรณี บัวเล็ก. (2543). วิเคราะห์นายทุนธนาคารพาณิชย์ของไทย พ.ศ. 2475 – 2516, (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ศยาม.
เพื่อนตำรวจช็อก-ชวดเตะไทยลีก. (2559, 9 กุมภาพันธ์). ข่าวสด, 13.
โฟกัสกองทัพ. (2554, 19 กุมภาพันธ์). มติชน, 11.
มาอีกแล้ววงจรอุบาทว์นักเตะตำรวจงามหน้าล้มบอลลูกหนังไทยลีก. (2540, 11 สิงหาคม). ไทยรัฐ, 25, 26.
มีปัญหาเยอะ จดอาชีพไม่ได้. (2551, 16 ตุลาคม). คม ชัด ลึก, 25, 29.
ลิขิต ธีระเวคิน. (2553). การเมืองการปกครองไทย, พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ลูกหนังทหารบกปั่นป่วน. (2540, 9 มกราคม). ไทยรัฐ, 25, 26.
วสันต์ ปัญญาแก้ว. (2559). ฟุตบอลในสังคมไทย จากกีฬาสร้างความศิวิไลซ์ สู่พื้นที่บันเทิงและวัฒนธรรมของชนชั้นใหม่, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว (บรรณาธิการ). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก ผู้หญิง อำนาจ วัฒนธรรมแฟนและชนชั้นใหม่, 9-23. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์. (2549). ที่ระลึกครบรอบ 90 ปี สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ วันที่ 29 เมษายน 2549. กรุงเทพฯ: สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์.
สังศิต พิริยะรังสรรค์. (2526). ทุนนิยมขุนนางไทย พ.ศ.2475 – 2503. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยสังคม.
สายชล ปัญญชิต. (2557). ฟุตบอลไทยพรีเมียร์ลีก, ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว, พงศกร สงวนศักดิ์และจุติพร ทรัพย์ปัญญาญาณ (บรรณาธิการ),ฟุตบอลไทย ประวัติศาสตร์ อำนาจ การเมืองและความเป็นชาย, 83 -102. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
สุจิต บุญบงการ. (2562). ทหารกับการพัฒนาการเมืองไทย. กรุงเทพฯ: คบไฟ.
สุรชาติ บำรุงสุข. (2543). ทหารกับการเมืองไทยในศตวรรษหน้า: พัฒนาการและความเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ: สแควร์ปรินซ์ 93.
อนุสรณ์พิธีพระราชทานเพลิงศพเรือเอกหลวงยุทธวินัยพิเนต (จวน ทังสุบุตร) ต.ช., ต.ม. ณ วัดมกุฏกษัตริยาราม อังคาร 15 เมษายน 2523. กรุงเทพฯ: กรุงเทพการพิมพ์, 2523.
อภิชาต สถิตนิรามัย, ยุกติ มุกดาวิจิตรและนิติ ภวัครพันธุ์. (2556). โครงการวิจัยทบทวนภูมิทัศน์การเมืองไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
อรรถจักร สัตยานุรักษ์. (2549). “มือที่สาม” ในประวัติศาสตร์การเมืองไทย. กรุงเทพ: คบไฟ.
อัมมาร สยามวาลา. (2540). เศรษฐกิจไทย: 50 ปีของการขยายตัว, ใน ความรู้นั้นยิ่งใหญ่ บทความเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี : ว่าด้วยเศรษฐกิจไทย, 43-69. กรุงเทพฯ: คณะอนุกรรมการจัดทำหนังสือเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี.
อินทรีเพื่อนตำรวจ ใจถึง มือถึง เงินถึง หาญกล้ายึดอันดับท็อปทรี. (2553, 11กุมภาพันธ์). ประชาชาติธุรกิจ, 40.
เอเซอร์ขานรับกระแสไทยลีกบูม. (2553, 29 มกราคม). สยามกีฬา, 21.
เอนก เหล่าธรรมทัศน์. (2543). สองนคราประชาธิปไตย (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: วิภาษา.
Napisa Waitoolkiat and Paul Chamber. (2017). In Paul Chambers and Napisa Waitoolkiat (Eds), Arch-Royalist Rent: The Political Economy of Military in Thailand, in Khaki Capital: The Political Economy of the Military in Southeast Asia, edited by, 40-92. Copenhagen: Nordic Institute of Asian Studies.
Paul Chamber. (2010). Thailand on the Brink: Resurgent Military, Erode Democracy, Asian Survey 50. (5), 835-858.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
2020-12-25
How to Cite
ฉบับ
บท
บทความวิชาการ
