ทิศทางการทำ วิจัยวรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้ ในรอบสองทศวรรษ (พ.ศ. 2540-2560)

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์ทิศทางการวิจัยวรรณกรรมท้องถิ่น ภาคใต้ในรอบสองทศวรรษ (พ.ศ. 2540-2560) โดยรวบรวมบทคัดย่องานวิจัยใน ระดับบัณฑิตศึกษาที่ใช้ข้อมูลวรรณกรรมท้องถิ่นในการทำวิจัย และงานตีพิมพ์ในรูปแบบงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ช่วงพ.ศ. 2540-2560 พบ 133 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า สถาบันการศึกษาที่ใช้ข้อมูลวรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้มีทั้งหมด 24 สถาบัน ส่วนหลักสูตรในระดับบัณฑิตศึกษาที่ใช้ข้อมูลวรรณกรรมท้องถิ่น พบ 25 หลักสูตร โดยประเภทของข้อมูลที่นักวิจัยนำมาใช้มีจำนวน 10 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มบันเทิงคดี กลุ่มบทร้องพื้นบ้าน กลุ่มนิทานและศาสนา กลุ่มสุภาษิตและคำ สั่งสอน กลุ่มตำรา แบบเรียนและคัมภีร์ กลุ่มตำนานพื้นบ้าน กลุ่มประเพณีและพิธีกรรม กลุ่มนิราศ กลุ่มฤกษ์ยาม ดูนิมิตและทำนายลักษณะ และกลุ่มประสมประสานประเภท วรรณกรรม โดยกลุ่มประเภทนิทานและศาสนาได้รับความสนใจจากนักวิจัยมากที่สุด สำหรับแนวคิดที่ใช้ในการวิจัยพบ 12 แนวคิด ได้แก่  1. การวิจัยองค์ประกอบทางวรรณกรรม 2. การวิจัยเชิงสุนทรียศาสตร์ 3. การวิจัยเชิงสังคม 4. การวิจัยเชิงเปรียบเทียบ 5. การวิจัยเชิงพุทธปรัชญา 6. การวิจัยโดยใช้ทฤษฎีสมัยใหม่ 7. การวิจัยเพื่อพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้ 8. การวิจัยเชิงภาษา 9. การวิจัยเชิงคติชน 10. การวิจัยเชิงวัฒนธรรมภูมิปัญญา 11. การวิจัยสันติสุข ขันติธรรม และ 12. การวิจัยเชิงการสื่อสาร โดยการวิจัยองค์ประกอบวรรณกรรมได้รับความนิยมมากที่สุด การวิจัยในครั้งนี้ค้นพบว่า ทิศทางการวิจัยวรรณกรรมท้องถิ่นค่อนข้างย่ำอยู่กับที่นักวิจัยมุ่งวิเคราะห์ตัวบทวรรณกรรมมากกว่าการเชื่อมโยงกับบริบททางสังคม หรือการอาศัยแนวคิดทฤษฎีมาอธิบายตัวบท นอกจากนี้ ก็ยังมุ่งวิจัยเอกสารมากกว่ามุ่งวิจัยเชิงคุณภาพหรืออื่น ๆ ดังนั้น การวิจัยในอนาคตนักวิจัยอาจต้องใช้ระเบียบวิธีวิจัยที่หลากหลายขึ้น รวมถึงความพยายามบูรณาการกับสังคมการให้สังคม   เข้ามามีส่วนร่วม การทำงานเป็นกลุ่มและการวิจัยเชิงสหศาสตร์