ชุมชนป้อมมหากาฬ : การต่อสู้เพื่อแก้ปัญหาการไล่รื้อที่ดิน

บทคัดย่อ

           บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชุมชนป้อมมหากาฬที่กำลังเผชิญกับปัญหาการไล่รื้อที่ดิน โดยผู้เขียนได้ใช้วิธีวิทยาการศึกษาจากเอกสาร ตลอดจนการสัมภาษณ์เชิงลึก กลุ่มบุคคลที่อาศัยบริเวณชุมชนป้อมมหากาฬ กรุงเทพมหานคร

            ผลการศึกษาพบว่า โครงการอนุรักษ์และปรับปรุงป้อมมหากาฬ เป็นป้อมปราการสมัยต้นรัตนโกสินทร์ที่หลงเหลืออยู่ ทางภาครัฐได้มีการจัดการพื้นที่กับคนในชุมชนในการออกมาตรฐานเวนคืนที่ดิน จนสร้างความไม่พอใจให้กับคนที่อาศัยในชุมชน เพียงเพราะต่างฝ่ายพยายามรักษาพื้นที่ประวัติศาสตร์แห่งนี้ไว้ จึงมีการเรียกร้องตามกระบวนการยุติธรรม ผลปรากฏว่าศาลสั่งให้กรุงเทพมหานครดำเนินการต่อได้โดยไม่ผิดแต่อย่างใด ทั้งนี้ปัญหาความขัดแย้งที่เกิดขึ้นก็ไม่สามารถยุติลงได้ ชุมชนและภาคประชาสังคมออกมาเพื่อเรียกร้องและเชิญทางกรุงเทพมหานครเขามาเสวนาและแก้ปัญหาดังกล่าว แต่ก็ไร้เหงาของตัวแทนทางกรุงเทพมหานครเข้าร่วม และพยายามที่จะดำเนินการให้เสร็จให้ได้ ซึ่งจากการกระทำดังกล่าว ทางผู้ศึกษาได้นำแนวคิดของกรัมชีเกี่ยวกับการครอบนำทางอำนาจมาอธิบายปรากฏการต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสถานการณ์ ทั้งกรุงเทพมหานครกับคนในชุมชนป้อมมหากาฬภายใต้แนวทางการรักษาพื้นที่ประวัติศาสตร์แห่งความทรงจำ ดังนั้นทางออกสามารถแก้ไขได้ต้องอาศัยหลายฝ่ายของสถาบันทางสังคมมาร่วมกันพัฒนาพื้นที่ประวัติศาสตร์นี้ให้เป็นไปทิศทางเดียวกัน