การเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการ ของโรงเรียน สังกัดเขตพื้นที่การศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1

Main Article Content

สุทธิพงษ์ ศรีวิชัย
พระครูสมุห์ทอง ฐิตปญฺโญ
พระมหาญาณวัฒน์ ฐิตวฑฺฒโน
อรุณรัตน์ วิไลรัตนกุล
มนัสนันท์ บุญปู่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัล 2) เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการ และ 3) เพื่อประเมินการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการของโรงเรียนสังกัดเขตพื้นที่การศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1 เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี ประกอบด้วยการวิจัยเชิงปริมาณใช้แบบสอบถามผู้บริหาร ครูและนักเรียนโรงเรียนมหาราช “ประชานิมิต” จำนวน 50 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพื้นฐาน คือ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์กลุ่มผู้บริหาร ครู และผู้เชี่ยวชาญด้านกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัล จำนวน 15 คน การสนทนากลุ่ม ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 10 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา


ผลการวิจัยพบว่า 1) กระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัล (1) โรงเรียนมีการออกแบบเนื้อหาร่วมกับผู้บริหาร ครู และตัวแทนนักเรียนด้วยการวางแผนกระบวนการจัดการเรียนการสอน โดยการนำหลักการของการเรียนรู้และหลักการสอนสู่การวางแผนเพื่อแก้ไขปัญหาหรือเพิ่มประสิทธิภาพของผู้เรียนซึ่งจะต้องคำนึงถึง 3 สิ่งด้วยกัน ได้แก่ กระบวนการ สื่อ และผู้เรียน (2) การออกแบบกิจกรรมทางการเรียน โดยร่วมกับครูและนักเรียนจัดกิจกรรมกำหนดกิจกรรมที่ชัดเจน กำหนดบทบาทของกลุ่มและสมาชิกแต่ละคนให้ชัดเจน และกำหนดโครงสร้างของงานที่ชัดเจน (3) การออกแบบกระบวนการสื่อสารโดยร่วมกับครูและนักเรียน กำหนดสื่อและแหล่งการเรียนรู้โดยบูรณาการวิธีคิดแบบโยนิโนมนิการแต่ยังขาดความชัดเจนของกิจกรรม 2) การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการของโรงเรียนสังกัดเขตพื้นที่การศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1 ประกอบด้วยการออกแบบเนื้อหา การออกแบบกิจกรรมทางการเรียน และ การออกแบบกระบวนการสื่อสารกิจกรรมโดยบูรณาการหลักโยนิโสมนสิการมุ่งให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าของการพัฒนาจิตเพื่อการเรียนรู้และการดำเนินชีวิตด้วยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการคือวิธีคิดแบบคุณค่าแท้ คุณค่าเทียม และวิธีคิดแบบคุณ โทษ และทางออกหรือการพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาที่ตนนับถือ สามารถแก้ปัญหาต่างๆ ได้ง่ายขึ้น ปรับความเข้าใจผิดและลดโอกาสการเกิดความขัดแย้งของนักเรียน สร้างปฏิสัมพันธ์เพิ่มขึ้นระหว่างครูและนักเรียน นักเรียนเกิดความมั่นใจในตนเองมากยิ่งขึ้น มีความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรมที่เพิ่มขึ้น และให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางของกระทรวงศึกษาธิการตามแผนการเรียนรู้ การปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดี เรื่อง การเจริญปัญญา (โยนิโสมนสิการ) และ 3) ผลประเมินการเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการของโรงเรียนสังกัดเขตพื้นที่การศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1 โดยใช้แผนการเรียนรู้ การปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดี เรื่อง การเจริญปัญญา (โยนิโสมนสิการ) ในภาพรวม 3 ด้าน พบว่า อยู่ในระดับมาก รายด้านทุกด้านอยู่ในระดับมาก ได้แก่ ด้านการออกแบบกิจกรรมทางการเรียน ด้านการออกแบบกระบวนการสื่อสาร และด้านการออกแบบเนื้อหา ตามลำดับ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ศรีวิชัย ส. ., ฐิตปญฺโญ พ., ฐิตวฑฺฒโน พ. ., วิไลรัตนกุล อ. ., & บุญปู่ ม. . (2025). การเรียนรู้ของนักเรียนในยุคดิจิทัลตามหลักโยนิโสมนสิการ ของโรงเรียน สังกัดเขตพื้นที่การศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 12(1), 416–428. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/EDMCU/article/view/277936
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรองทอง อมรรัตนวิศิษฐ์. (2542). การใช้นวัตกรรมทางการศึกษาในโรงเรียนจักรคำคณาทร. การค้นคว้าแบบอิสระศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

จิราวรรณ เกิดผล. (2554). การพัฒนากระบวนการคิดของผู้เรียน ด้วยกิจกรรมคิดยามเช้า (Morning Thinking Activity) โรงเรียนอัสสัมชัญแผนกประถม. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

นพมาศ ปลัดกอง. (2562). การพัฒนาการเรียนรู้ด้วยการนำตนเองของผู้เรียนในระบบการศึกษาทางไกล โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคนิคนั่งร้านเสริมเรียนรู้. ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ประภา ศรีสีหอำไพ. (2535). พื้นฐานการศึกษาทางศาสนาและจริยธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2552). พุทธวิธีในการสอน. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาไพรัชน์ ธมฺมทีโป. (2560). การบูรณาการโยนิโสมนสิการสู่การศึกษาไทยเพื่อพัฒนาการคิดเชิงวิเคราะห์. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. (2542). ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 116 ตอนที่ 74 ก หน้า 1. (19 สิงหาคม 2542).

มณฑา ชุ่มสุคนธ์. (2557). การพัฒนาการเรียนการสอนแบบบูรณาการในรายวิชาของสาขาวิชาสังคมศึกษาระดับปริญญาตรีที่ส่งเสริมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 7(1), 423-435.

ศุภกาญจน์ วิชานาติ. (2558). การประยุกต์ใช้หลักโยนิโสมนสิการในการแก้ปัญหาการเรียนของนักศึกษา ระดับอุดมศึกษา. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร, 4(1), 34-35.

สังเวียน จรเกษ และนิลมณี พิทักษ์. (2556). การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้โดยการคิดแบบโยนิโสมนสิการเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่น (ศึกษาศาสตร์) ระดับมัธยมศึกษา. รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.