การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช

Main Article Content

ณัฐปภัสร์ ผดุงกิจ
ธีระพงษ์ สมเขาใหญ่
สุเวศ กลับศรี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียน 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา และ 3) เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช เป็นรูปแบบงานวิจัยแบบผสานวิธี กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ ครูในโรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จำนวน 60 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถาม โดยใช้สถิติวิเคราะห์ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์เนื้อหา และมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก 10 คน สัมภาษณ์เชิงลึกผู้เชี่ยวชาญ 5 คนและสนทนากลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ 7 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงพรรณนา


ผลจากการวิจัยพบว่า 1) ผลการศึกษาสภาพคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนในภาพรวมเชิงปริมาณ พบว่า มีค่าเฉลี่ยระดับมากโดยเรียงลำดับจากระดับมากไปน้อย ได้แก่ ด้านความประพฤติ ด้านการปฏิบัติตามระเบียบ และด้านการแต่งกาย และในภาพรวมเชิงคุณภาพ พบว่า ด้านการปฏิบัติตามระเบียบ ครูควรบันทึกการเข้าร่วมกิจกรรมหน้าเสาธง ส่งเสริมการทำกิจกรรมที่ไม่ขัดต่อระเบียบของโรงเรียน ด้านการแต่งกาย ควรอบรมจิตสำนึกเรื่องการแต่งกายไม่เรียบร้อยและการแต่งหน้าที่ไม่ขัดกับระเบียบที่โรงเรียนกำหนด และด้านความประพฤติ ครูอบรมนักเรียนให้จิตมีสำนึกและยินดีปฏิบัติให้ถูกต้องเรื่องการใช้คำพูดที่ถูกกาลเทศะ เว้นจากการพูดจาหยาบคาย 2) ผลการศึกษาแนวทางการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา พบว่า ทั้ง 3 ด้าน ได้แก่ ด้านการปฏิบัติตามระเบียบ ด้านการแต่งกาย ด้านความประพฤติ การควบคุมให้นักเรียนอยู่ในระเบียบวินัย ทั้งกายวาจา และใจ (ศีล) โรงเรียนควรจัดกิจกรรมฝึกทักษะนิสัยแก่นักเรียนในการใช้สติสัมปชัญญะ และปฏิบัติตนตามระเบียบของโรงเรียน (สมาธิ) โรงเรียนหรือครูควรชี้แจงทำความเข้าใจถึงกระบวนการสร้างวินัยตามแนวทางพัฒนาปัญญาที่เกิดจากการฟัง การคิดและการปฏิบัติเหมาะสมกับสถานภาพของนักเรียน (ปัญญา) และ 3) ผลการนำเสนอแนวทางการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช พบว่า มีความเหมาะสม เป็นไปได้ และเป็นประโยชน์ ในขั้นกำหนดวิธีการติดตามและประเมินผล เกณฑ์และเครื่องมือประเมินผล สอดคล้องในทุกองค์ประกอบของคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยตามหลักไตรสิกขา

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ผดุงกิจ ณ., สมเขาใหญ่ ธ. ., & กลับศรี ส. . (2025). การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยของนักเรียนตามหลักไตรสิกขา โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 12(1), 144–157. สืบค้น จาก https://so02.tci-thaijo.org/index.php/EDMCU/article/view/277106
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงมหาดไทย. (2566). แผนพัฒนาการศึกษาท้องถิ่น พ.ศ. 2566-2570. ยุทธศาสตร์ที่ 3 การพัฒนาคุณภาพผู้เรียนให้มีทักษะชีวิต ในศตวรรษที่ 21 (8C). กรุงเทพมหานคร: กระทรวงมหาดไทย, กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.

จิตตินันท์ ดีหลาย. (2561). การศึกษาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนไสวนันทวิทย์ จังหวัดตราด. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเกริก.

ณัฏฐวร ยิ้มสรวล.(2563). แนวทางการพัฒนาทักษะคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านวินัยนักเรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 4. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.

นรรัชต์ ฝันเชียร. (2566). บทความด้านการศึกษาทรูปลูกปัญญา. แหล่งที่มา https://www.trueplookpanya.com/education/content/85900 สืบค้นเมื่อ 18 พฤศจิกายน 2566.

นวรัตน์ สถาพรพานิช. (2564). แนวทางการสร้างวินัยตามหลักพุทธบริหารการศึกษาสำหรับนักเรียนประถมศึกษาโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานนทบุรี เขต 1. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลกรณราชวิทยาลัย.

บุญชม ศรีสะอาด. (2555). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: ชมรมเด็ก.

บุญรอด ชาติยานนท์. (2561). การศึกษาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศิลปากร. วารสารฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ มหาวิทยาลัยศิลปากร. 11(3), 1.

เบญญาภา หลวงราช. (2560). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความมีวินัยในตนเองของนักเรียน โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศิลปากร.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2550). วินัย: เรื่องที่ใหญ่กว่าที่คิด. วารสารพฤติกรรมศาสตร์, 1(6), 10.

พระมหาทองล้อม สุเมโธ (อินทะสร้อย). (2558). การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการพัฒนาสามเณรนักเรียนต้นแบบของโรงเรียนพุทธโกศัยวิทยา จังหวัดแพร่. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระอดิเทพ อธิวณฺโณ (หมกทอง). (2560). การใช้หลักไตรสิกขาในการพัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายโรงเรียนท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ไพรรัตน์ ญาติฉิมพลี. (2540). การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและการให้เหตุผล เชิงจริยธรรมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนวิชาพระพุทธศาสนา โดยการสอนแบบไตรสิกขากับการสอนตามคู่มือครู. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ยิ่งสัน ทุมมาวัติ. (2549). การพัฒนาการดำเนินงานเสริมสร้างวินัยนักเรียนด้านการแต่งกายโรงเรียนหนองสอพิทยาคม อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. (2560). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 40 ก หน้า 3. (6 เมษายน 2560).

โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก. (2566) คู่มือนักเรียนโรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก ปีการศึกษา 2566. นครศรีธรรมราช: โรงเรียนสาธิตเทศบาลวัดเพชรจริก สังกัดเทศบาลนครนครศรีธรรมราช.

สายพิณ ทะวรรณา. (2560). การส่งเสริมจริยธรรมด้านวินัยนักเรียนประถมศึกษาโรงเรียนเครือข่าย 57 สังกัดสำนักงานเขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2550). คู่มือการเสริมสร้างวินัยนักเรียนในสถานศึกษาระดับการศึกษา ขั้นพื้นฐานด้านการปฏิบัติตามระเบียบกฎเกณฑ์ รู้จักกาลเทศะและเคารพสิทธิผู้อื่น. กรุงเทพมหานคร: พริกหวานกราฟฟิก.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับ ที่ 13 (พ.ศ. 2566-2570). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สุมน อมรวิวัฒน์. (2528). การสอนโดยสร้างศรัทธาและโยนิโสมนสิการ. กรุงเทพมหานคร: ตรีรณสาร.

สุรพงษ์ ชูเดช. (2542). ผลของการฝึกอบรมตามแนวทางไตรสิกขาที่มีผลต่อการพัฒนาวินัยในตนเองของกเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5. ดุษฎีนิพนธ์วิทยาศาตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.