จากเส้นไหมสู่การสร้างสรรค์ท่วงทำนอง

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอการประพันธ์บทเพลงผ้าจก โดยการนำทฤษฎีดนตรีไทยและหลักการประพันธ์เพลงไทย มาเป็นแนวทางในการสร้างสรรค์ทำนองเพลง ให้สอดคล้องกับลักษณะการทอผ้าไหมแต่ละประเภท เป็นการประพันธ์เพลงแบบอิสระ โดยการประดิษฐ์ทำนองขึ้นใหม่ จากจิตนาการและหลักการ โดยสร้างจากสำเนียงท้องถิ่น มีสำเนียงของดนตรีพื้นเมือง อาศัยการโยกย้ายทำนองเพลงให้สัมผัสกัน ภายในกรอบของจังหวะ เทคนิคลีลาของเพลงไทย และอยู่ภายใต้กรอบการปฏิบัติตามแบบแผนการประพันธ์เพลงไทย

ผลงานการประพันธ์เพลงผ้าจก เป็นเพลงสำเนียงภาคเหนือผสมผสานสำเนียงจีน การดำเนินทำนองมีเทคนิคการบรรเลงลักจังหวะ และการใช้ลูกสะบัด เสมือนการจกไหมเส้นยืนขึ้น-ลง และการตวัดเส้นไหมเสริม สลับกันไปมาจนเกิดเป็นลวดลาย เป็นการบูรณาการองค์ความรู้ด้านดุริยางคศิลป์ไทยและหัตถกรรมไทย เรียบเรียงการแปรทำนอง การสร้างแนวทำนองประสานเสียง โดยยึดหลักความสัมพันธ์ของเสียง มีการแบ่งหน้าที่การดำเนินทำนองของเครื่องดนตรีในรูปแบบใหม่ เอกภาพของบทเพลงมีรูปแบบจังหวะและรูปแบบทำนองที่สอดคล้องกับวิธีการทอผ้า