นิทานพื้นบ้าน: สถานภาพงานวิจัยในประเทศไทย (พ.ศ.2516 - 2565)

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานภาพงานวิจัยเกี่ยวกับนิทานพื้นบ้านในประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2516 - 2565 จากเว็บไซต์โครงการเครือข่ายห้องสมุดในประเทศไทย (thalis) โดยผลการศึกษาพบว่า มีงานวิจัยทั้งสิ้น 112 เรื่อง เป็นวิทยานิพนธ์มากที่สุด จำนวน 99 เรื่อง  สถาบันที่มีการวิจัยนิทานพื้นบ้านมากที่สุด คือ  มหาวิทยาลัยนเรศวร  จำนวน 29 เรื่อง ส่วนปีที่มีการผลิตงานวิจัยมากที่สุด คือ ช่วงปี พ.ศ. 2546 - 2550 จำนวน 19 เรื่อง วัตถุประสงค์ในการทำวิจัยที่พบมากที่สุด คือ การศึกษาเกี่ยวกับภาพสะท้อนที่ปรากฏในนิทาน  66  เรื่อง รองลงมาคือ การรวบรวมนิทานพื้นบ้านและนำมาจัดจำแนกประเภท  จำนวน 47 เรื่อง ซึ่งถือเป็นวัตถุประสงค์หลักในการศึกษานิทานพื้นบ้านตั้งแต่เริ่มแรก ส่วนนิทานพื้นบ้านที่นำมาศึกษามากที่สุด คือ นิทานของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่ปรากฏจำนวน  32  เรื่อง รูปแบบการวิจัยที่พบเป็นการวิจัยเอกสารมากที่สุด จำนวน 54 เรื่อง ส่วนแนวโน้มในการทำวิจัยนิทานพื้นบ้านในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น ตั้งแต่ปี 2531 จนถึงปี 2550 และลดลงช่วงปี 2551 - 2565 โดยมีการทำวิจัยเชิงสำรวจ ในช่วงปี 2516 - 2535  ซึ่งเป็นช่วงที่ประเทศไทยไม่เคยมีการเก็บรวบรวมข้อมูลนิทานพื้นบ้านไว้เลย หลังจากนั้นจึงเปลี่ยนมาเป็นการวิจัยเอกสารที่นำตัวบทนิทานพื้นบ้านที่รวบรวมไว้แล้วมาศึกษาด้วยทฤษฎีอื่น ๆ ตามที่นักวิจัยสนใจ ซึ่งถือเป็นการอนุรักษ์ให้นิทานพื้นบ้านได้รับ การบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรและยังคงดำรงอยู่กับสังคมต่อไป